WYSIEDLENIE LUDNOSCI NIEMIECKIEJ I WALKA Z PRZEJAWAMI NIEMCZYZNY W BIELSKU I POWIECIE BIELSKIM PO ZAKONCZENIU II WOJNY SWIATOWEJ/GERMAN POPULATION DISPLACEMENT AND THE FIGHT AGAINST MANIFESTATIONS OF GERMANNESS IN BIELSKO AND BIELSKO DISTRICT AFTER WORLD WAR II

Headnote

ABSTRACT

GERMAN POPULATION DISPLACEMENT AND THE FIGHT AGAINST MANIFESTATIONS OF GERMANNESS IN BIELSKO AND BIELSKO DISTRICT AFTER WORLD WAR II

After the Second World War there was a great urgency among the Polish Communists to get rid of Germans from Polish society (to marginalize them totally and not to erase as the Nazis had done). They were charged with war crimes against Poles and, generally, with participation in the genocide committed by the German Nazis. Besides, as some Poles had signed the Volksliste, it was thought they should be punished as well. The problem took on considerable significance in Bielsko and its neighbourhood, inhabited by a lot of Germans. The mass operation commenced in the summer of 1945; during the operation, performed with varying intensity until 1950, about 7000 people were - voluntarily or forcibly - displaced from the area. At the same time, the operation to extirpate all displays of Germanness took place. Speaking the German language was prohibited and German notices, inscriptions and slogans had to disappear from houses, advertisements, buildings, municipality and government offices, tombstones and prints; even the German names were removed from the calendar. The operation assumed the most substantial proportions in the years 1947 to 1948.

Key words: the German population of Poland, Bielsko, Volksliste, displacement, deportation, repression, rehabilitation trials, the fight against Germanness

Slowa kluczowe: ludnosc niemiecka w Polsce, Bielsko, volkslista, wysiedlenia, deportacje, represje, procesy rehabilitacyjne, walka z niemczyzna

PODSTAWY PRAWNE WYSIEDLENIA NIEMCÓW I STOSUNEK WLADZ DO MNIEJSZOSCI NIEMIECKIEJ PO ZAKONCZENIU WOJNY

Wladza ludowa, instalujac sie na ziemiach polskich, zaczela silnie eksponowac potrzebe usuniecia Niemców poza nawias spoleczenstwa. Do tej grupy zaliczano takze bardzo czesto volksdeutschów, czyli osoby, które podpisaly Niemiecka Liste Narodowa (DVL)1. Juz w pierwszej odezwie do ludnosci z 29 stycznia 1945 roku pelnomocnik Rzadu Tymczasowego na województwo slaskie, a pózniejszy wojewoda general Aleksander Zawadzki, wzywal mieszkanców do oczyszczania miast i wsi z "wszelkich s ladów panowania germa n skiego"2.

Jest zrozumiale, ze ludnosc niemiecka, która pozostala na ziemiach polskich, niejednokrotnie niemajaca udzialu w zbrodniczej polityce okupanta, byla postrzegana przez wiekszosc Polaków - bolesnie doswiadczonych latami wojny - jako glówny nieprzyjaciel narodu i panstwa. Takie przeswiadczenie staraly sie poglebic wladze komunistyczne, znajdujac w tej ludnosci wygodnego wroga wewnetrznego. Kierujac frustracje spoleczenstwa ku temu wrogowi,...