Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke Ifadesi Arasindaki Iliskide Sürücü Öfke Düsüncelerinin Araci Rolü

Headnote

Özet

Çalismanin temel amaci; bireylerin genel stres düzeyi ile trafikteki öfke bilesenleri (öfke ifadesi ve öfke düsünceleri) arasindaki iliçkileri belirlemek ve genel stres düzeyi ile trafikte öfke ifadesi arasindaki araci degiskenleri incelemektir. Buna ek olarak, öseklerden alinan puanlarin cinsiyet ve yas gibi demografik degiçkenler açisindan nasil farklilastigmin belirlenmesi de çaliçmanm diger bir amacidir. Çalismanm örneklemi en az bir yildir sürücü belgesine sahip 20-60 yas arasi 457 (208 kadin, 249 erkek) kiçiden olusmaktadir. Yapilan korelasyon ve araci degiçken analizleri sonucunda, degiçkenler arasinda beklenen yönde ve anlamli iliçkilerin bulundugu saptanmistrr. Ayrica, stres belirtileri ile sürücü öfke ifadesi arasinda sürücü öfke düsüncelerinin tam aracilik rolü oldugu belirlenmistir. Diger bir deyisle, bireylerin genel stres düzeyleri ile trafikte sergilemis olduklari öfke ifadeleri arasindaki iliçki, sürücülerin sahip olduklari biliçsel süreçler (intikam, saldirganlik, yargilama, asagilayici düçünceleri) ile anlamlilik kazanmaktadir. Demografik degiçkenlere iliçkin olarak yapilan analizler sonucunda erkeklerin saldirgan içerikli öfke ifadelerini ve düçüncelerini daha fazla kullandiklari gözlenmistir. Benzer bir örüntü yas gruplari için de geçerlidir. Gençler daha ileri yaslardaki bireylere göre saldirgan içerikli öfke ifadelerini ve düçüncelerini daha fazla kullanmaktadirlar. Tüm bulgular ilgili literatür isigmda tartisilmistir.

Anahtar kelimeler: Trafik psikolojisi, trafik öfkesi, trafikte öfke ifadesi, sürücü öfke düsünceleri

Abstract

The main purpose of this study is to identify the relationships between the general stress levels of individuals and the anger components in traffic (expression of anger and angry thoughts), and to investigate the mediating variables between general stress levels and the expression of anger in traffic. Additionally, with the study we aim to determine the effects of demographical variables such as sex and age. The study sample was composed of 457 individuals (208 women, 249 men) between the ages of 20 and 60, who had a driving licence for at least one year. Correlation and mediation analyses revealed expected and significant relationships between the variables. Furthermore, we determined a full mediation role of driver's angry thoughts on the relationship between stress symptoms and driver's expression of anger. In other words, the relationship between the general stress levels of the individual and their expressed anger becomes significant with the mediating effect of the drivers' cognitive processes such as revenge, aggressive, judgmental, and pejorative thinking. The results of the analyses related to the demographic variables indicated that men used anger expressions and...