Content area
Full Text
OZ
Gürcistan Korneli Kekelidze Yazmalar Ulusal Merkezi arşivinde muhafaza edilen Kitab-ı Celalî Köroğlu eseri Türk soyunun bu muhteşem halk destanının yazılı şekilde elde olan eski nüshalarından biri olarak değerlendirilmektedir. Yapıtın el yazma metninin Arap alfabesinden Latin alfabesine çevriyazısı yapılarak yayınlanmış ve belirli yönlerden incelenmiştir. Bu makalede söz konusu eseri Türkiye edebiyat bilimine, halkbilimine daha ayrıntılı tanıtmak, eserin önemli bilimsel yanlarına ayna tutmak amaçlanmaktadır. Buradan hareketle Köroğlu destanında Gürcistan izlerine değinilmekte, Köroğlu'nun Tiflis nüshasının künyesel bilgileri açıklanmakta, yapıtın olay örgüsü özü, eserde Osmanlı mekân imgesi irdelenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Azerbaycan Edebiyatı, Borçalı Edebi Muhiti, Gürcistan'da Türkler, Köroğlu, Edebiyatta Osmanlı Algısı.
ABSTRACT
The Book of Celali Koroghlu (Kitab-ı Celalî Köroğlu), preserved in the archive of the Georgian National Center of Manuscripts, is regarded as the oldest copy in the written form of this magnificent folk epic of the Turkish descent. The work was published by translating the manuscript text from the Arabic alphabet to the Latin alphabet and examined in certain respects. In this article, it is aimed to introduce the work in question to Turkish literature and folklore, and to reflect on the important scientific aspects of the work. Thus, this study deals with the traces of Georgia in the Epic of Koroghlu, explains the masthead information of Koroghlu's Tbilisi manuscript, examines the summary of the plot of the work and the image of the Ottoman place in the work.
Keywords: Azerbaijani Literature, Borchaly Literary Environment, Turks in Georgia, Kerogly, Ottoman Image in Literature.
(ProQuest: ... denotes non-USASCII text omitted.)
Ozan-saz edebiyatının ana türü olan halk-âşık anlatıları, ulusun köklü tarihine, kültürüne dayanan, edebi yönüyle eşsiz bir biçimdir. Sözgelişi, ozanâşık sanatının ürünü olan coşkulu-öykülü uzun anlatılar özelinde Türkiye'de halk hikâyesi veya âşık hikâyesi kavramlarının etkin kullanılması mukabilinde, Azerbaycan'da, Gürcistan'da, ekser Türkî topluluklarda destan kavramı kullanılır. Kars ve Gürcistan Borçalı yörelerinde bu tür ürünlere telli saz hikâyeleri de denir. "Halk hikâyeciliği geleneği içerisinde Doğu Anadolu ve Azerbaycan'ın önemli bir yeri vardır. Bugün büyük hikâyeler diyebileceğimiz hemen hemen tüm hikâyeler bu coğrafyada anlatılır... Günümüzde bu gelenek Doğu Anadolu bölgesi ve Azerbaycan'da canlı şekilde devam etmektedir" (Alptekin 2013: 43].
Türk epos-destanlarında etkin hatırlanan edebi folklor mekânlarından biri Tiflis-Borçalı alanıdır. Bu bilgi doğrultusunda adı geçen mekânın Türk kültürel özgürlüğünün, edebi bütünlüğünün ayrılmaz parçası olduğu kanıtlanır.
Destancılık, halk hikâyeciliği Borçalı edebi geleneklerinin...