Türkiye - Suriye Iliskilerindeki Dönüsümün Haber Diline Etkisi

Abstract

One of the most debated issues in journalism studies is the objectivity of the news texts. Even though the journalists argue that they are objective, every single word used in a news text may refer to some other meanings which can create a subjective point of view. How to define or how to name a person, an institution, an organization or a geographical place in a news text, not only presents a point of view, but also strengthens the idea of "objectivity is impossible". Turkish media is also taking position inevitably, by choosing different definitions in news texts. The crisis in international relations, domestic politics or social circumstances may have affect on how to define the people, institutions or geographical places in news texts. Some of the terminologies appeared in the news texts have been transformed during and after the radical break of the relations of Turkey and Syria in 2011. It is observed that the terminologies of news texts were transformed with the suggestions and calls of the members of the political power. This study investigates the preferred terminologies in the news texts of the state owned media institutions in Turkey, as well as the main stream media institutions and the ideologically positioned media institutions. The study focuses on the transformation of the terminologies from Esad to Esed, from ISID to DAES and from Kobani to Ayn el Arab.

Headnote

Öz

Haber metinlerinin tarafsizligi gazetecilik çalismalarinda en çok tartisilan konularin basinda gelmektedir. Haberciler her ne kadar tarafsiz ve objektif olduklarini iddia etseler de, haber metinlerinde kullanilan her bir kavram, her bir kelime bir taraf seçmek ve tutum almak anlamina gelebilmektedir. Bir kisinin, kurumun, örgütün, cografi bölgenin haber metninde ne sekilde tanimlandigi, o metnin bakis açisini ortaya koydugu gibi tarafsizliginin da mümkün olmadigini düsündürmektedir. Türk basini da haber metinlerinde yer verdigi tanimlamalar ile kaçinilmaz olarak bir tutum almaktadir. Uluslararasi iliskilerde yasanan krizler, iç politikadaki gelismeler ya da toplumsal olaylar, bazi kisi, kurum ya da yer adlarinin haber metinlerinde ne sekilde tanimlanacagi noktasinda belirleyici olabilmektedir.

Türkiye-Suriye iliskilerinin 2011 yili itibariyla keskin bir kirilma yasamasi, haber metinlerinde de kimi kavramlarin dönüsümüne neden olmustur. Siyasi iktidarin çagri ve önerileri dogrultusunda haber metinlerinde yer alan bazi kavramlarin 2011 sonrasinda dönüsüme ugradigi tespit edilmistir. Öncelikli olarak devletin resmi yayin kuruluslarinin yayinladigi haber metinlerinin incelendigi bu çalisma, ana akim medya kuruluslari ile ideolojik tutumlari ile bilinen yayin kuruluslarinin haber metinlerindeki kavram tercihlerini de kapsamaktadir. Çalismada Türkiye-Suriye iliskilerindeki dönüsümü takip eden süreçte haber metinlerinde yer alan kavramlarin Esad'dan Esed'e, ISID'den DAES'e ve Kobani'den Ayn'el Arap'a dönüsüm süreçleri ele alinmistir.

Anahtar Kelimeler: Suriye, haber, gazetecilik, dil, Esad, Esed, ISID, DAES, Kobani, Ayn el Arab.

Abstract

One of the most debated issues in journalism studies is the objectivity of the news texts. Even though the journalists argue that they are objective, every single word used in a news text may refer to some other meanings which can create a subjective point of view. How to define or how to name a person, an institution, an organization or a geographical place in a news text, not only presents a point of view, but also strengthens the idea of "objectivity is impossible". Turkish media is also taking position inevitably, by choosing different definitions in news texts. The crisis in international relations, domestic politics or social circumstances may have affect on how to define the people, institutions or geographical places in news texts.

Some of the terminologies appeared in the news texts have been transformed during and after the radical break of the relations of Turkey and Syria in 2011. It is observed that the terminologies of news texts were transformed with the suggestions and calls of the members of the political power. This study investigates the preferred terminologies in the news texts of the state owned media institutions in Turkey, as well as the main stream media institutions and the ideologically positioned media institutions. The study focuses on the transformation of the terminologies from Esad to Esed, from ISID to DAES and from Kobani to Ayn el Arab.

Keywords: Syria, news, journalism, language, Esad, Esed, ISID, DAES, Kobani, Ayn'el Arap.

Giris

Haber metinlerinin objektifligi medya çalismalarinda siklikla ele alinan tartismali bir konudur. Egemen kuram her ne kadar editoryal bagimsizliga vurgu yapsa da, haber üretim süreçlerindeki uygulamalar çogu zaman haber metinlerinin objektif olmasini imkansiz kilmaktadir. Medya sahiplerinin ya da egemen güçlerin haber metinleri üzerindeki etkisi kimi durumlarda açikça görülmektedir. Bu çalisma haber metinlerinde egemen güçlerin etkisi oldugunu varsaymaktadir. Egemen güçlerin ticari, siyasi ya da ideolojik kaygilari haber metinlerini etkileyen, sekillendiren unsurlardan biri olarak degerlendirilmektedir. Çalismada, Türkiye- Suriye iliskilerindeki dönüsümün haber metinlerine etkisi incelenmis ve egemen güçlerin ideoloji ve söylemlerinin haber metinlerindeki kullanilan kavram ve tanimlamalar üzerinde belirleyici oldugu iddiasi üzerinde durulmustur.

Çalismanin birinci bölümünde Türkiye-Suriye iliskilerinin yasadigi dönüsümler ele alinmistir. Bu dönüsümler içinde özellikle 2011 öncesi ve sonrasindaki radikal degisime dikkat çekilmistir. Ikinci bölümde ise haber üretim süreçlerinde egemen güçlerin etkisi ele alinmis ve haber metinlerinin üretim süreçleri ile ideoloji iliskisi irdelenmistir. Üçüncü bölümde ise, Türkiye-Suriye iliskilerindeki dönüsümün haber metinlerine etkisi incelenmistir. Iki ülke arasindaki iliskilerin bozulmasindan önce ve sonra yayinlanan haber metinleri karsilastirilmis ve iki ülke iliskilerindeki dönüsüme paralel olarak haber metinlerindeki bazi kavramlarin da dönüstügü ortaya konmustur. Çalisma haber metinlerindeki bu degisim ve dönüsümü, objektif habercilik kavraminin ne derece sorunlu oldugunu ispatlayan bir bulgu olarak ele almaktadir.

Türkiye Suriye Iliskilerinin Dönüsümü

Türkiye'nin 911 kilometre ile en uzun sinira sahip oldugu komsusu Suriye ile iliskileri tarihten bu yana defalarca inis çikislara sahne olmustur. 1946 yilinda bagimsizligina kavusan Suriye ile Türkiye arasinda Hatay sorunu, su sorunu ve terör sorunu gibi konular iliskilerin gerilmesine neden olmustur. Türkiye ile Fransa arasinda 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara itilafnamesi ile Suriye sinirlarinda birakilan Iskenderun Sancagina özel bir idare sekli taninmistir. Buna göre sancak, Suriye sinirlari içerisinde kalacak; burada özel bir idare kurulup, Türk kültürünü gelistirmek için her türlü kolayliktan yararlanilacaktir. Ayrica resmî dil Türkçe olacak ve para birimi olarak da Türk lirasi geçerli olacaktir.1 Lozan Anlasmasinda ise Hatay Türkiye sinirlarinin disinda kalmistir. Fransa'nin 1936 yilinda Suriye'ye bagimsizlik vermesinden sonra Iskenderun Sancagi'nin durumunda belirsizlik olmustur. Fransa, her ne kadar Suriye'den çekilirken, Sancak üzerindeki yetkilerini Suriye'ye terk etse de Türk Hükümeti durumu kabul etmemistir. Cenevre'deki Milletler Cemiyeti toplantisinda Fransa ile yapilan görüsmeler netice vermeyince, 9 Ekim 1936'da Fransa'ya resmi bir nota vererek, Suriye'ye yapildigi gibi, Iskenderun Sancagi'na da bagimsizlik verilmesini istemistir. 27 Ocak 1937'de Cenevre'de toplanan Milletler Cemiyeti, Hatay'in bagimsizligini kabul etmis ve bir seçimle nüfus çogunlugunun tespit edilmesine karar vermistir. Daha sonra Hatay'da tarafsiz bir seçim kabul edilmis ve 13 Agustos'ta seçimler yapilmistir. Böylece bagimsiz Hatay Cumhuriyeti 12 Eylül 1938'de kurulmustur. Bu Cumhuriyet ise, 30 Haziran 1939'da Türkiye'ye katilma kararini almis ve böylece Hatay Türk topraklarina dâhil olmustur. Bu gelismeye ragmen, Suriye yillarca haritalarinda Hatay'i da Suriye sinirlarina dâhil gibi göstermeye devam etmis, bu durum iki ülke arasinda gerginlige neden olmustur.

1980 yilinda gündeme gelen Güneydogu Anadolu Projesi (GAP) da iki ülke arasinda yeni bir soruna neden olmustur. Türkiye'den dogup Suriye topraklarina dogru akan Firat Nehri'nin havzasinin yani sira, Dicle Nehri havzasini da kapsayan GAP, Türkiye açisindan su kaynaklarinin daha verimli kullanilmasinin bir araci olarak görülmüs ancak Suriye, Firat Nehri'nin sinir asan sular hukuku kapsaminda degerlendirilmesini talep etmistir. Suriye'nin temel korkusu GAP çerçevesinde sulanmasi planlanan 1,6 milyon hektar tarim arazisi nedeniyle öncelikle Firat ve daha az ölçüde Dicle sularinin Türkiye tarafindan kullanilmadan Suriye ve Irak'a akan sularinin azalmasidir.2 Türkiye çesitli defalar, kendi topraklarindan kaynaklanan sulari siyasi bir silah olarak kullanmayacagini açiklasa da su sorunu Türkiye'nin Suriye gibi Ortadogu ülkeleriyle iliskilerinde belirleyici unsurlardan biri olmustur.

1979 yilinda terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan'in Suriye topraklarina kabul edilmesi ikili iliskileri yeni bir krize sokmustur. Öcalan'in yillarca Suriye'nin denetimindeki Lübnan'in Bekaa Vadisi'nde agirlanmasi ve burada kurulan kamplarda PKK'lilara egitim verilmesi, Suriye ile Türkiye iliskilerini derinden zedelemis, hatta iki ülkeyi savasin esigine getirmistir. 1998 yilinda Öcalan'in Suriye'den çikarilmasini isteyen Türkiye, bu talebin yerine getirilmemesi halinde askeri adimlar atabileceginin sinyallerini vermis hatta dönemin Cumhurbaskani Süleyman Demirel, "Suriye'ye karsi mukabelede bulunma hakkimizi sakli tuttugumuzu ve artik sabrimizin tasmak üzere oldugunu bir kere daha tüm dünyaya ilan ediyorum" seklinde açiklama yapmistir. PKK lideri Abdullah Öcalan'in sigin1 digi Suriye'de üslenerek Türkiye'ye karsi eylemler düzenleyen PKK'ya yönelik askeri eylemlerini artiran hükümet, nihayet Öcalan'in Ekim 1998'de Suriye'den çikmasini saglamistir.3 Türkiye'nin baskilarini artirmasi üzerine 9 Ekim 1998 tarihinde Öcalan Suriye topraklarindan çikarilarak sinir disi edilmis ve Atina'ya gönderilmistir. Suriye'nin bu hamlesi ikili iliskilerin yumusamasina neden olmustur.

Ahmet Necdet Sezer'in Cumhurbaskanligi döneminde atilan adimlar ile iliskiler normallesme sürecine girmistir. 2000 yilinda Suriye Devlet Baskani Hafiz Esad4* hayatini kaybetmistir. Sezer'in Suriye Devlet Baskani Hafiz Esad'in cenaze törenine katilmasi iliskilerin sicaklasmasi için önemli bir adim olarak nitelendirilmistir. Hafiz Esad'in ardindan Suriye'de yönetime oglu Besar Esad geçmis, Türkiye'de ise 2002 yilinda Adalet ve Kalkinma Partisi iktidara geçmistir. Her iki ülkedeki yönetim degisiklikleri iliskilere olumlu yansimis, iki ülke arasindaki ziyaretler hiz kazanmistir. Amerika Birlesik Devletleri'nin Irak isgalinde Türkiye topraklarini da kullanmaya iliskin tezkerenin, 1 Mart 2003'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde reddedilmesi, Irak isgaline karsi olan Sam ile Ankara'nin yakinlasmasinda önemli faktörlerden biri olmustur. Ikili iliskiler, Besar Esad'in 2004 yilindaki Türkiye ziyareti ile bambaska bir boyut kazanmis ve uzak iki ülkenin yakinlastigi somut olarak ortaya çikmistir. Esad'in bu ziyareti, Suriye tarihinde ilk defa bir Suriye Devlet Baskani'nin Ankara'ya gelmesi açisindan da tarihi bir niteliktedir. Bu ziyareti takiben Basbakan Recep Tayyip Erdogan ayni yil, Cumhurbaskani Ahmet Necdet Sezer ise 2005 yilinda Suriye'yi ziyaret etmistir.

Adalet ve Kalkinma Partisi'nin "komsularla sifir sorun" stratejisinin bir sonucu olarak da degerlendirilebilecek bir yaklasimla, özellikle bu dönemde iliskilerin çok hizli bir yakinlasma trendine girdigi gözlenmistir. Iki ülke arasinda iliskileri gelistiren olumlu adimlar da atilmis, ticaret, kültür, tarim, savunma, ulastirma gibi alanlarda isbirligi anlasmalari imzalanmis, ortak tatbikatlar yapilmistir. Ortak askeri tatbikat düzenlenmesi, iki ülke arasindaki dostluk, isbirligi ve karsilikli güvenin artmasinin bir sonucu olarak degerlendirilmistir. Sadece askeri alanda degil, sosyal alanlarda da iliskiler gelistirilmis iki ülke halkinin yakinlasmasi da hedeflenmistir. Bu stratejinin somut örneklerinden biri de 2007 yilinda yasanmistir. 2007 yilinda Halep Olimpiyat Stadi'nin açilisi nedeniyle Suriye'nin Al Ittihad takimi ile Fenerbahçe arasinda özel bir maç tertip edilmistir. Türkiye Cumhuriyeti Basbakani Recep Tayyip Erdogan esi ve bazi bakanlarla birlikte gittigi Halep'te, maçi Besar Esad ile birlikte izlemis ve stadin açilisini da iki lider birlikte yapmistir.5

Recep Tayyip Erdogan'in Basbakanligi ve Abdullah Gül'ün Cumhurbaskanligi dönemlerinde ise iki ülke liderleri ve aileleri arasinda sicak kisisel iliskiler kurulmus ve bu iliskilerin bir sonucu olarak Esad çifti 2008 yilinda tatillerini Türkiye'de geçirmislerdir. Ailesiyle birlikte tatil için Bodrum'a gelen Esad'i, Erdogan çifti karsilasmis ve agirlamistir. Iki ailenin yakinligi haber metinlerine de yansimis, haberlerde Erdogan çiftinin Esad çiftini "sarilip öperek" karsiladigi ifade edilmistir.6 Iki liderin birbirleri ve aileleri ile kurdugu yakin iliskilerin bir sonucu olarak, liderler arasinda diplomatik bir dil yerine daha samimi bir dil benimsendigi de gözlenmistir. Besar Esad, Türkiye'nin Golan tepelerine iliskin arabuluculugunu degerlendirirken, Recep Tayyip Erdogan'dan "Kardesim Erdogan"7 diye bahsetmistir. Ayni sekilde Basbakan Erdogan da 2009 yilinda Suriye'ye yaptigi ziyarette Esad'dan "Kardesim Esad" diye bahsetmis ve "Suriye ikinci evimizdir" ifadesini kullanmistir.8 Iliskiler bu dönemde öylesine iyi bir noktadadir ki, iki ülke ortak bakanlar kurulu bile toplamistir. 13 Ekim 2009'da Türkiye ve Suriye arasinda iki ülkenin bakanlarinin katilimiyla Halep ve Gaziantep'te Yüksek Düzeyli Stratejik Isbirligi Konseyi 1. Bakanlar Kurulu toplantisi düzenlenmistir. Toplantiyi degerlendiren Disisleri Bakani Ahmet Davutoglu iliskilerin vizyonunun, "Ortak kader, ortak tarih, ortak gelecek" oldugunu söylemistir. Ayni yilin Aralik ayinda benzer bir toplanti Sam'da da yapilmistir. Iki ülke arasindaki dostluk iliskisinin en üst seviyeye ulastigi bu dönemde vizeler de karsilikli olarak kaldirilmistir.9

Ancak iki ülke arasindaki sicaklik, 2011 yilinda yerini sert rüzgarlara birakmistir. 2010 yilinda Arap cografyasinda baslayan ve "Arap Bahari" adi verilen toplumsal hareketlenmeler Suriye'yi de etkisi altina almistir. Suriye'de ortaya çikan toplumsal olaylarin Suriye ordusu tarafindan sert bir sekilde bastirilmasi ile gelisen olaylar sürecinde Türkiye Suriye yönetimini defalarca uyarmis ancak uyarilarina olumlu yanit alamamistir. 2011 yilinin Agustos ayinda Disisleri Bakani Ahmet Davutoglu Suriye'ye resmi ziyarette bulunarak, Basbakan Erdogan'in mesajlarini iletmis, ancak Esad "Teröristlerle mücadele ediyoruz" diyerek, Ankara'nin tavsiyelerini reddetmistir.10 Ikili iliskilerdeki gerilim, 13 Kasim 2011 tarihinde Sam'daki Türk büyükelçiliginin basilmasi ile zirve noktasina ulasmis, Türkiye ise bu saldiridan kisa bir süre sonra 30 Kasim 2011 tarihinde Suriye ile bütün iliskilerini kestigini açiklamistir. Türkiye Sam'daki elçiligi de Mart 2012'de kapatmistir. Iliskilerin tümüyle kesilmesine ragmen, Türkiye, bölgedeki soruna ilgisiz kalmamis ve Sam yönetiminin "Suriye'nin düsmanlari" olarak nitelendirdigi, "Suriye'nin Dostlari" adiyla düzenlenen toplantilarina ev sahipligi yapmistir. Bu toplantilar daha sonra Türkiye'nin öncülügünde farkli ülkelerde toplanmaya devam etmistir. Suriye'deki krize iliskin inisiyatif alan Türkiye, Suriye makamlari tarafindan Suriyeli muhalifleri silahlandirmak ve egitmekle suçlanmistir. Bati basininda da yer alan söz konusu iddialari11 hükümet defalarca yalanlamis, 2012 yilinin Mayis ayinda ise Suriyeli diplomatlari sinir disi etme karari almistir.

2012 yilinin Haziran ayinda ise Suriye'nin, Türkiye'nin bir savas uçagini düsürdügünü iddia etmesiyle, iki ülke adeta savasin esigine gelmistir. Uçaktaki iki pilotun hayatini kaybetmesiyle sonuçlanan olayin, Suriye tarafindan atilan bir füzenin havada patlamasiyla olusan etki nedeniyle kontrolden çikmasi sonucu gerçeklestigi anlasilmistir.12 Bu olay üzerine Türkiye, angajman kurallarini degistirmis ve Suriye tarafindan gelen her türlü mermi ve saldiri için aninda yanit vermeye baslayacagini duyurmustur. Iki ülke iliskilerini savasin esigine getiren bir diger unsur da Reyhanli saldirisi olmustur. 11 Mayis 2013'de Hatay'in Reyhanli ilçesinde bombali 2 araci patlatarak 5'i çocuk 52 kisinin ölmesine 130 kisinin de yaralanmasina neden olan bu saldirinin Suriye gizli servisi El Muhaberat'in destegiyle düzenlendigi iddia edilmis ve bu iddialar basinda da yer almistir.13 2014 yilinda ise sinir ihlali yaptigi gerekçesiyle bir Suriye savas uçagi Hatay sinirinda Türkiye tarafindan düsürülmüstür. 14

Toplumsal olaylara gösterdigi sert tepki nedeniyle uluslararasi camiada da siklikla elestirilen Suriye yönetimi, Türkiye Cumhuriyeti Disisleri Bakanligi'nin resmi açiklamasina göre, sivil halka yönelik kimyasal silah kullanmistir. Resmi rakamlara göre Suriye yönetiminin siddet eylemleri sonucu 200 binden fazla Suriyeli hayatini kaybetmis, 7,6 milyon kisi ülke içinde yerlerinden edilmis, 4 milyonu asan Suriyeli ise komsu ülkelere siginmak zorunda kalmistir.15 Suriye halkinin mesru taleplerini silah zoruyla bastirdigi gerekçesiyle elestirilen ve uyarilan Suriye hükümeti, Türkiye Cumhuriyeti hükümetine göre, mesruiyetini yitirmistir.16

Haber Üretim Süreçlerinde Egemen Güçlerin Etkisi

Kitle iletisim araçlarinin haber üretim süreçlerinde editoryal bagimsizlik iddiasi, basin özgürlügü savinin, "ihtiyaçlari karsilayamaz" hale gelmesi sonucunda yayginlik kazanmistir. Devlete karsi kendini koruyabilen gazeteci ve medya sahibini içeren "basin özgürlügü" kavrami, medya endüstrisindeki gelismeler sonucu yerini "editoryal bagimsizlik" kavramina birakmistir. Egemen kuram, basin özgürlügünü, devlet müdahalesinden bagimsiz olmakla es anlamli tutmustur. Yani özgür basin, gazete sahibinin, devletten bagimsiz olmasi anlamina gelmistir. Ancak özellikle sermaye yapisindaki dönüsüm, basinin sadece devletten korunmasinin yeterli olmadigini; bizzat medya sahibinin bir kontrol mercii olabilecegini ortaya koymustur.17

Basin devletten dogrudan bir müdahale ile karsilasmasa bile haber üretim sürecinde yer alan editoryal kadrolar ve medya yöneticileri, otosansür basta olmak üzere çesitli mekanizmalar gelistirerek, editoryal bagimsizliktan uzaklasma egilimi göstermislerdir. Adakli'ya göre, bagimsiz gazetecilik bir mittir ve muhabir, dogrudan bir müdahaleye maruz kalmadan, kendi kendini denetlemektedir.18 Muhabirin kendini sinirlandirmasindaki en temel faktörlerden biri de kuskusuz iktidarin söylemlerini tasiyan haber kaynaklarina olan yakinligidir. Adakli'ya göre, haber metni ve akredite kaynaklari ile olan iliskiler, editoryal bagimsizlik tezinin, liberal bir mit oldugunu ortaya koymaktadir.19 Inal bu durumu söyle özetlemektedir: "Gazeteciligi profesyonel bir ugras olarak tanimlayan bu kriterler, ayni zamanda haberde görüslerine siklikla yer verilen kaynak kisi ve kurumlarin (ki bunlarin arasinda hükümetin önde gelen kisileri, çesitli kurumlarin üst düzey kisi ve sözcülerini örgütlenmis baski gruplarini ve uzman olarak tanimlanan kisileri sayabiliriz), durum tanimlarinin düzenli biçimde haberlere girmesi ve sonuçta bu kisi ve kurumlarin söylemlerinin inanirliginin haber metinleri içinde yeniden kurulmasina yol açar"20

Yukarida da ifade edildigi gibi haber üretim süreçleri egemen güçlerden, onlarin ideolojilerinden ve söylemlerinden bagimsiz düsünülemez. Medya kuruluslari kendi ideolojik fikir sistemlerini olusturmuslardir. Bir bakis açisina göre Türk basininda tekellesebilen veya medya piyasasinda etkin olan medya patronlari ve holdinglerinin neredeyse tamami egemen söylemin (iktidar söylemi) üretim araci konumundadirlar.21 Bu durum, basinin, enformasyonu halka iletme sürecini etkilemekte ve yönlendirmektedir. Bazi basin kuruluslari, söz konusu bir olayi habere dönüstürürken olayi olumlarken, bazilari da ayni olayi olumsuz sekilde kurgulayarak okuyucuya aktarabilmektedir. Ele alinan olay veya olgu söz konusu basin kurulusu tarafindan kendi fikirsel sistemine uygun hale getirilerek halka sunulmaktadir. E.S.Herman ve N. Chomsky'nin; "Devlet bürokrasisinin iktidar aygitlarini elinde tuttugu ülkelerde, kitle iletisim araçlari üzerinde uygulanan ve genellikle resmi sansürle desteklenen tekelci denetim, iletisim araçlarinin egemen seçkinlerin amaçlarina hizmet ettigini açikça gösterir"22 seklindeki düsünceleri medyanin halkin sesi olamadigi düsüncesini desteklemektedir.

Egemen güçler, medyayi çogu zaman, kendi ideolojilerinin yayginlastirilmasi ve kabul görmesi için bir araç olarak görmektedirler. Toplumda denetimi saglamak amaçli mücadele ile ilgili fikir olarak da tanimlanan ideoloji, degerleri, kavramlari mesrulastirmak amaciyla toplumda söz sahibi yapilarin nasil isledigini animsatir.23 Ideoloji, bir üretim biçimi olarak da düsünülebilir. Ideolojinin somut kurumlarla üretilmesi ve yeniden üretilmesi, bireyin kendini temsil ettigi ve toplumsal formasyon sürecinde yeniden ürettigi maddi bir pratik olarak da nitelendirilmektedir.24 Karl Marx'a göre ideoloji oldukça açik bir kavram olmakla birlikte yönetici sinifin düsüncelerinin toplumda dogal ve normal olarak görünmesine yardimci olan bir kavramdir.25 Althusser'in, ideolojiye iliskin en önemli çalismasi ise, "Devletin Ideolojik Aygitlari" kavramidir. Ideoloji üretiminde veya üretilen ideolojinin dagitiminda Althusser'in ileri sürdügü devletin ideolojik aygitlarinin azimsanamayacak rolü bulunmaktadir. Devletin bu ideolojik aygitlari ise medya, kiliseler, okullar, camiler, sendikalar gibi kurum ve kuruluslardan olusur ki ideolojinin üretimi ve yeniden üretimi de bu aygitlar araciligiyla gerçeklesir.26 Althusser'le ayni dogrultuda düsüncelere sahip, Marksist okulun diger bir düsünürü Gramsci'de, ideoloji kavrami kendisini dolayli yoldan "hegemonya" kavramiyla ifade eder. Gramsci, toplumdaki egemen sinifin "hegemonya" kurabilmek için "egemen sinifin kendi dünya görüsünün ve düsünme biçiminin toplumun üyelerine kabul ettirmesi" seklinde tanimladigi riza alma yöntemini kullandigini ve bu riza alma isleminin de yine kiliseler, okullar ve medya gibi kurumlar araciligiyla gerçeklestirdigini belirtmektedir.27 Gramsci'nin hegemonya kavramsallastirmasi üzerinden hareket eden Stuart Hall da özellikle haber metinlerinde iktidar konumunda olanlarin durum tanimlarinin nasil yeniden üretildigi ve iktidarin söyleminin nasil mesruiyet kazandiginin altini çizmistir. Bu bakis açisina göre, haber üretim süreçlerinin bagimsizligi söz konusu olamayacagi gibi, haberler esasinda egemen sinifin dünya görüsünü topluma kabul ettirebilmesi için en önemli araçlardan biri halini almaktadir. Hall'a göre medya gerçekligi yalnizca yeniden üretmekle kalmaz ayni zamanda tanimlar da. Gerçeklik tanimlari dilsel pratikler ile üretilir ve gerçegin "seçilmis" tanimlari temsil edilir. Bu noktada haberi kaleme alan muhabirin bagimsizligi önem kazanmaktadir. Haber metinlerinde yer alan kavramlar kuskusuz bazi kaynaklara dayanmaktadir ve bu kaynaklar kendi ideolojilerini haber metinleri üzerinden yeniden üretmektedir. Bu nedenle muhabirin haberi hangi kaynaktan edindigi ve haberde kullandigi kavramlarin hangi kaynagin ideolojisini yansittigi önemli bir sorun olarak karsimiza çikmaktadir. Bu durum yazili basinda oldugu kadar televizyon yayinciliginda da geçerlidir. Yapilan arastirmalar yöneticilerin, muhabire danisacagi akredite kaynagini dikte edebildigini ortaya koymustur. Iktidarin sözcüsü görevini gören seçilen akredite kaynaklar, ekranda yer almak için heveslidirler ve iktidarin tanimlarini yerlestirmede hiç de uyumsuz davranmazlar.28

Yukarida da ifade edildigi gibi haber üretim süreçlerinde, haber metinleri içindeki seçili tanimlamalar, kelimeler ve kavramlar, büyük önem arz etmektedir. Çünkü haber kaynaklari ile olan iliskiler, dil içerisinde tekrar kurulmaktadir. Haber metinlerini dilbilim yönüyle degerlendiren Inal da, içinde yasadigimiz dünya hakkinda söylenen her sözün, her düsüncenin dilin dolayimini gerektirdigini ve uzlasimsal bir gerçegin, mutlak bir nesnelligin ve tarafsizligin olanaksiz oldugunu vurgulamaktadir.29

Türkiye- Suriye Iliskilerindeki Dönüsümün Haber Diline Etkisi

Çalismanin basinda da ifade edildigi gibi Türkiye Suriye iliskileri tarihten bu yana istikrarsiz bir seyir izlemis ve iki komsu ülke, kimi dönemlerde çok yakin iki dost, kimi dönemlerde ise iki düsman ülke olarak konumlanmistir. Iki ülkenin komsu olmasi ikili iliskilerdeki gelismelerin haber degerini artirmistir. Özellikle 2011 yilindan bu yana Suriye'de bas gösteren ve binlerce Suriyelinin hayatini kaybetmesi ve milyonlarca Suriyelinin de ülkelerinden kaçmak zorunda kalarak basta Türkiye olmak üzere çesitli ülkelerde siginmaci/mülteci konumuna düsmesi nedeniyle, Suriye konulu haberler medyada siklikla yer almistir.

Çalismanin bu bölümünde, Türk basinin 2011 öncesi ve sonrasindaki Suriye konulu haberleri incelenmis ve 2011 yilinda iki ülke arasindaki sicak iliskilerin aniden dönüsüme ugramasiyla birlikte, haber metinlerindeki bazi kavramlarin da es zamanli olarak dönüsüme ugradigi tespit edilmistir. Bu dönüsümde habercilerin temel kaynaklarinin basinda gelen iktidar temsilcilerinin söylem ve ideolojilerinin de etkili oldugu ileri sürülmektedir.

Çalismada seçili bazi isim-kavram ve yer adlarinin iki ülke arasindaki krizin basladigi 2011 öncesindeki ve sonrasinda yayinlanan haber metinlerinde nasil kullanildigi karsilastirilmis ve haber metinlerindeki bu dönüsümde siyasi iktidarin ideolojik etkisi arastirilmistir. Çalisma kapsaminda, kamu kurumlari olmalari ve siyasi iktidarin söylemine daha kolay ve hizli adapte olabilecekleri varsayimiyla Anadolu Ajansi (AA) ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) gibi yayin kuruluslari öncelikli olarak ele alinmis, ayrica Hürriyet, Milliyet, Sabah gibi ana akim gazeteler ve Sözcü, Cumhuriyet gibi siyasi iktidara muhalif tutum sergileyen yayin kuruluslari ile Ortadogu, Özgür Gündem gibi farkli ideolojileri temsil ettigi düsünülen gazeteler de yaklasim farklarini ortaya koymak açisindan çalisma kapsamina dahil edilmistir. Çalismanin odak noktasi; haber metinlerinde kullanilan çesitli kavramlardan hangisinin dogru oldugunu saptamak degildir. Çalisma, dönüstürülen kavramlardan öncekinin mi yoksa sonrakinin mi dogru kullanim oldugunu sorgulamamakta, yalnizca haber metinleri içindeki kavramlarin dönüsümüne ve bu dönüsümlerin gerekçelerine odaklanmaktadir.

1. Haber Metinlerinde Esad/Esed Dönüsümü

Arapça literatürde "Besâr Hâfiz el-Esad", Ingilizce literatürde "Bessâr Hâfiz alAsâd" olarak geçen Suriye Devlet Baskani "Besar Esâd" ismi Türkiye kamuoyunda yeni ortaya çikmis bir lider ismi degildir. Besar Esad'dan önce Suriye'yi yöneten baba Hafiz Esad da Türk basininda yillar boyu çesitli haberlerle yer almistir. 1971- 2000 yillari arasinda Suriye Devlet Baskanligi görevini yürüten Hafiz Esad'dan sonra yönetime oglu Besar Esad geçmistir. 29 yillik baba Esad dönemi ve sonrasinda 2000-2011 yillari arasindaki 11 yillik Besar Esad dönemi toplandiginda Türk basininin "Suriye Devlet Baskani Esad" ifadesini 40 yildir kullandigi görülecektir. Bu nedenle Esad ismi Türk kamuoyu açisindan Suriye ile özdeslesmistir. Ancak 2011 yilinda Suriye'de gelisen olaylar neticesinde iki ülke arasinda sert rüzgarlarin esmeye baslamasiyla, Türk basinin haberlerde Suriye Devlet Baskani'ndan söz ederken, Esad yerine Esed deme egilimine gir- digi gözlenmistir. Bu degisim ilk olarak Basbakan Recep Tayyip Erdogan'in konusmalarinda dikkat çekmistir. 2011 yili itibariyla Erdogan'in konusmalarinda Esad yerine Esed demeyi tercih ettigi gözlenmis, Erdogan'in bu tercihi bazi basin kuruluslari tarafindan da benimsenmistir. Bu degisime en hizli ayak uyduran basin kuruluslari arasinda devletin resmi yayin organlari olan Anadolu Ajansi ve TRT'yi saymak mümkündür. TRT ve Anadolu Ajansi haber dilinde yaklasik 40 yildir kullanilan Esad ismini Esed olarak degistirmis ve tüm haberlerinde Esed ismini kullanmaya baslamislardir.

TRT ve Anadolu Ajansindaki bu dil degisimi kamuoyunun da gündemine gelmis ve bazi köse yazarlari bu degisimde iktidarin etkisi oldugunu iddia ederek, konuyu gündeme tasimislardir.30 Kamuoyundaki "Esad mi yoksa Esed mi" tartismalari üzerine Nisan 2012'de Anadolu Ajansi bir açiklama yaparak, haber dilindeki bu degisimin nedenini açiklama ihtiyaci duymustur. Anadolu Ajansi'nin açiklamasinda, "basin yayin organlarinda farkli biçimlerde kullanilan ''Yabanci Özel Adlarin Yazilisi''nda birliktelik saglamak için Türk Dil Kurumu (TDK) ile ortak çalisma gerçeklestirdigi" vurgulanmis ve bu çalisma sonucunda Esad yerine Esed kullanilmasinin daha dogru olacagi kanaatine varildigi ifade edilmistir. Açiklamada Türk Dil Kurumu (TDK) uzmanlarinin görüslerine de yer verilmis ve Esad'dan Esed'e geçisin gerekçeleri su sekilde ifade edilmistir:

"TDK uzmanlari, son aylarda basin yayin kuruluslarinda siklikla adi geçen kisilerin isimlerinin nasil yazilmasi gerektigini AA'nin talebi üzerine yeniden degerlendirdi. TDK uzmanlari, basin yayin organlarinda ''Esat, Esad, Eset, Esed'' gibi farkli biçimlerde yazilan ve adinin yazimi üzerinde mutabakata varilamayan Suriye Devlet Baskani'nin adinin ''Bessar Esed'' olarak kullanilmasi gerektigine karar verdi. TDK uzmanlari, ''Arap ve Fars kökenli bazi kisi adlari, hem Türkler hem de Araplar ve Farslar tarafindan kullanilmaktadir. Bu tür adlar Türkler tarafindan kullanildigi zaman Türkçe söylenislerine göre yazilirlar. Ayni isimler Araplar ve Farslar tarafindan kullanildiginda yine Türkçe söylenis esas alinir; ancak tonlu ünsüzler oldugu gibi kalir: Ahmed, Bedreddin, Muhammed ve Necmeddin'' görüsünü belirttiler."31

Böylelikle, önceki tarihlerde Anadolu Ajansi muhabirleri haberlerinde "Suriye Devlet Baskani Besar Esad" ifadesini kullanirlarken,32 2012 yilinda yapilan bu açiklama sonrasinda Anadolu Ajansi'nin tüm muhabir ve editörleri için Esad yerine Esed ifadesinin kullanmasi zorunlulugu dogmustur. Ayni sekilde TRT de haberlerinde de benzer bir yaklasim sergilenmis ve TRT de gelen eles30 mtirileri kendi web sayfasinda yayinladigi bir haber ile yanitlamistir. "TDK TRT'yi teyit etti" baslikli haber ile yapilan açiklamada su ifadelere yer verilmistir:

"Türkiye Radyo Televizyon Kurumu'nun farki bir kez daha ortaya çikti. TRT'nin yabanci isimlerin yazilmasinda gösterdigi hassasiyet Türk Dil Kurumu tarafindan teyit edildi. Bundan böyle Anadolu Ajansi da, Suriye liderinin adini "Esed" seklinde kullanacak. TRT'nin Türkçe hassasiyeti bütün kurum ve kuruluslar tarafindan biliniyor. TRT'de yazilan her haber, yapilan her programda Türkçe'nin kullanimina büyük önem veriliyor. Özellikle yabanci isimlerin yazilisi konusunda TRT fark olusturmus durumda. Son örnek Suriye Devlet Baskani Bessar Esed'in isminin nasil yazilacagi ile ilgili tartismalarda ortaya çikti. Bazi basin yayin kurulusunda Bessar Esed'in soyadi "Esat" veya "Esad" olarak telaffuz edildi. TRT Suriye Devlet Baskani Bessar Esed'in adi ve soyadini basindan beri Bessar Esed olarak kullandi. Türk Dil Kurumu'ndan TRT'yi teyit eden açiklama geldi. Türk Dil Kurumu Suriye Devlet Baskani Bessar Esed'in isim ve soy isminin TRT'de yazildigi gibi olmasi gerektigi görüsünü belirtti."33

Ancak tartisma bu açiklamayla sona ermemis Kasim 2012 tarihinde bu kez konu TBMM gündemine tasinmistir. Ana muhalefet Partisi CHP'nin grup baskan vekili Muharrem Ince'nin verdigi bir soru önergesiyle, "TRT haberlerinde Basbakan ile Esad arasinda kavga yokken, dost oldugu, tatil yaptigi günlerde 'Esad' diyordu. Simdi niye 'Esed' diyor?" sorusunu yöneltmis, Basbakan yardimcisi Bülent Arinç ise bu konuyu Türk Dil Kurumuna sorduklarini belirterek su cevabi vermistir:

"Esed ismi aslan, Esad ismi ise bahtiyar, en mutlu anlamlarinda farkli manada, iki ayri isimdir. Esed kelimesinin olumsuz veya asagilayici anlami yoktur. Medyada degisik sekillerde yazilan ve okunan bu kelime için Anadolu Ajansi tarafindan Türk Dil Kurumuna basvurulmustur. Arap ve Fars kökenli bazi kisi adlarinin hem Türkler, hem de Araplar ve Farslar tarafindan kullanildigi anlasilmistir. Türk Dil Kurumunca da Suriye Devlet Baskaninin adinin 'Bessar Esed' olmasi geregi anlasildigindan, TRT haber bültenlerinde Bessar Esed olarak kullanilmaktadir."34

Bu tartismadan da görülmektedir ki Suriye Devlet Baskani'nin isminin haber metinlerinde ne sekilde yer alacagi, dili dogru kullanma tartismasinin ötesinde ideolojik bir saflasmanin konusu haline gelmistir. Bu ideolojik saflasma diger yayin kuruluslarini da bir tutum alma zorunlulugu ile karsi karsiya birakmistir. TDK, AA, TRT gibi devletin resmi kurumlari araciligiyla yapilan bu düzenlemenin yani sira iktidardaki Adalet ve Kalkinma Partisi Genel Baskani ve parti sözcülerinin de Esad'dan Esed'e dönüsümü onaylamasi karsisinda pek çok yayin kurulusu da kendi haber dillerinde Esad ile Esed arasinda bir seçim yapmak zorunlulugu ile karsi karsiya kalmislardir. Kamuoyunda Adalet ve Kalkinma Partisine sempatisi ve yakinligiyla bilinen yayin kuruluslari bu tercihi Esed'den yana kullanirken, Adalet ve Kalkinma Partisi'ne muhalif yayinlariyla gündeme gelen yayin kuruluslarinin ise Esad demeye devam ettikleri gözlenmistir. Örnegin Sabah gazetesi 2011 tarihli haberlerinde Esad ismini kullanirken,35 ilerleyen tarihlerde haberlerinde Esed demeyi tercih etmistir.36 Ancak Adalet ve Kalkinma Partisi'ne muhalif çikislariyla gündeme gelen gazeteler ise 2016 yili itibariyla haberlerinde Esad isminde herhangi bir degisiklige gitmemislerdir. Örnegin Sözcü Gazetesi haber metinlerinde Esad ifadesinden vazgeçmemistir.37 Ayni durum Cumhuriyet gazetesi için de geçerlidir. Cumhuriyet gazetesi de haber metinlerinde Esad ismini kullanmaya devam etmektedir. 38

2. Haber Metinlerinde ISID/DAES Dönüsümü*

2011 yilindan bu yana devam eden ve Türk Disisleri makamlari tarafindan da "iç savas" olarak tanimlanan süreçte Suriye'de olusan yönetim zafiyeti, çesitli terör örgütlerinin Suriye'de daha rahat hareket edebilmelerine zemin olusturmustur. Kuskusuz kamuoyunda ISID terör örgütü olarak bilinen "Irak Sam Islam Devleti" adli terör örgütü, bunlarin basinda gelmektedir. Ingilizce adi ISIS (Iraq Syria Islamic State- Irak Suriye Islam Devleti) olan ve 2006 sonrasinda gelisen bu örgüt "Irak Islam Devleti" olan ilk adini, 2011 yilinda degistirerek, ISID adini almistir. Amerikan Hükümeti ve Birlesmis Miletler (BM) tarafindan daha çok ISIL (Islamic State in Iraq and the Levant- Irak ve Dogu Akdeniz ülkeleri Islam Devleti) olarak tanimlanan örgüt,39 Türkiye kamuoyunda da ISID adiyla bilinmektedir. Türkiye'nin ve çesitli Avrupa ülkelerinin de içinde bulundugu pek çok büyük çapli terör saldirisini üstlenen bu örgüt halen Suriye'de etkin bir sekilde varlik göstermektedir. Uluslararasi arenada en kanli en vahsi katliamlara imza atan terör örgütü olarak bilinen bu örgüte iliskin haberler Türk basininda 2011 yili itibariyla ISID adiyla verilmistir. Ancak terör örgütünün isminin sonraki süreçte haber metinlerinde ISID'den DAES'e dönüstügü gözlen35 mistir. Bu dönüsümün esas olarak 2014 yilinda gerçeklestigini söylemek mümkündür. 31 Ekim 2014 tarihinde Cumhurbaskani Erdogan'in Fransa'ya yaptigi resmi ziyarette Fransiz mevkidasi François Hollande ile görüsmesinden sonra düzenlenen ortak basin toplantisinda ISID yerine "DAES" demeye basladigi gözlenmistir. Erdogan düsünce kurulusu Fransiz Uluslararasi Iliskiler Enstitüsü'ndeki (IFRI) konusmasinda da ISID'e "DAES" demeyi sürdürmüs ve nihayet Türkiye'ye dönüsünde 2 Kasim'da Istanbul'da düzenlenen bir mitingde de yine "DAES" ifadesini kullanmistir. Erdogan ISID'in açiliminda geçen Islam ifadesini kullanmamak amaciyla örgüte DAES demeyi tercih ettigini açiklamis ve örgütün Islam'la hiçbir alakasi olmadigini kaydetmistir. Erdogan, ISID'i Islam adiyla yan yana getirmek istemedigini bu yüzden açiliminda açikça "Islam Devleti" geçen ISID yerine Arapça kisaltmasi olan DEAS'i (DAESH) tercih ettigini belirtmistir.40 Bu dönüsümün Fransa seyahatinde ortaya çikmis olmasi tesadüf degildir. Örgütten söz edilirken ISID yerine DAES isminin kullanilmasini ilk kez dile getiren Fransiz Dis Isleri Bakani Fabius olmustur. Fabius, "Bunlar ne devlet, ne de yaptiklarinin Islamla bir ilgisi var. Bunlara Islam Devleti diyerek kendi kendimize bu payeyi veriyoruz" seklinde bir açiklama yapmistir.41 Bu açiklama ile birlikte Fransa hükümeti resmen, örgütün adindan "DAES" olarak bahsedilmesi için kampanya baslatmistir.42 Örgütün bu kampanyadan çok rahatsiz oldugu ve kendilerinden DAES ismiyle bahsedilmesinden hiç hoslanmadiklari hatta nefret ettikleri uluslararasi basina yansiyan haberler arasinda yer almistir.43 Erdogan'in ISID yerine DAES ifadesini kullanmasi da ayni bakis açisiyla degerlendirilmektedir. Fabius'un ardindan Fransa Devlet Baskani Hollande ve Amerika Disisleri Bakani John Kerry de DAES ifadesini kullanmistir. Morin'e göre, bu formül ISID ile mücadelede iletisim savasinin bir parçasidir.44 Böylelikle Erdogan da DAES ifadesini tercih ederek, bu iletisim savasinin bir tarafi olarak konumlanmistir. Öyle ki Cumhurbaskani Erdogan, Fransiz haber kanali France 24'e verdigi bir röportajda, DAES'le ilgili bir soruda France 24 muhabirinin, "Islam Devleti" tabirini kullanmasi üzerine, "Lütfen DAES'e Islam Devleti demeyin. Bu isim Islam'a saygisizlik ve bir terör örgütünü devlet kurumuyla es tutmak anlamina gelmektedir. Benim görüsüme göre terörizmle mücadele bakimindan bu yanlis bir yaklasimdir. Bence sadece DAES demek yeterlidir" görüsünü dile getirmistir.45

Ancak her ne kadar DAES kullanilarak Islam ve Devlet ifadeleri örgüt adindan çikarilmis gibi görünse de esasinda ISID'in Arapçasinin ilk harflerinden olusan DAES'in açilimina bakildiginda degisen bir sey olmadigi görülmektedir. "Ad-Dawlah al-Islamiyah fil-'Iraq wa ash-Sham" seklindeki Arapça açilimindan da anlasilacagi üzere aslinda DAES kisaltmasi da yine Islam ve devlet ifadelerini içermektedir. Ancak dünya liderleri DAES konusunda uzlasarak, örgüt karsisinda birlik görüntüsü vermekte ve bu da Morin'in de ifade ettigi gibi terör örgütüyle verilen iletisim savasinda dünya liderlerinin örgüt karsisinda önemli bir ideolojik tutum birlikteligi sergiledigi algisi olusturmaktadir. Milliyet Gazetesi yazari Mehmet Tezkan ise ISID'in yerine DEAS konulmasinin yabancilastirma amaci güttügünü ifade etmis ve bu kavram dönüsümüyle örgütün Sünni kesimlerde olusturdugu sempatiyi kirmanin amaçlandigini ifade etmistir. 46

Cumhurbaskani Erdogan'in ISID yerine DAES kullanilmasi yönündeki telkinleri Türk basinindaki haber dilini etkilemistir. Anadolu Ajansi ve TRT, haber metinlerinde ISID yerine DAES kullanmaya baslamislardir. Erdogan'in DAES kavraminin kullanilmasina yönelik açiklamalarindan önceki haberlerinde ISID kisaltmasini kullanan Anadolu Ajansi'nin Haziran 2014 tarihindeki haberlerinde ISID kisaltmasini kullanirken,47 Kasim 2014 tarihi itibariyla haber metinlerinde DAES kisaltmasini kullandigi görülmektedir.48 TRT de Anadolu Ajansi gibi Erdogan'in söylem degisikligini takiben haber metinlerinde ISID yerine DAES ifadesini kullanmaya baslamistir. TRT 2014 öncesindeki haberlerinde ISID kisaltmasini kullanirken,49 Cumhurbaskani Erdogan'in ilk kez Fransa'da DAES kisaltmasini kullanmasiyla birlikte haberlerinde DAES kullanimina baslamistir.50 TRT'nin haber metinlerinde ISID kullanimini hizla terk etme çaba45 sina girdigi gözlenmistir. Ancak TRT'nin haber metinleri incelendiginde bahsi geçen terör örgütünden DAES mi, DAIS mi, yoksa DEAS olarak mi bahsedilecegi noktasinda bir kafa karisikligi yasandigi gözlenmistir. Incelenen pek çok haberde ayni metnin içinde bile farkli kullanimlar oldugu gözlenmistir. Bu karmasanin günümüze kadar hala ortadan kalkmadigi anlasilmaktadir. Örnegin 2 Mayis 2016 tarihli bir haberde baslik olarak "DAIS Suriye'deki Saar gaz sahasini ele geçirdi" ifadesi kullanilirken, metinde ayni örgütten DAES diye söz edilmis ve su ifadeye yer verilmistir: "DAES'in Suriye'de etkili olmaya basladigi 2013 ortalarindan bu yana stratejisinin önemli bir parçasini enerji sahalari boyunca ilerlemek olusturuyor."51

Türk basinin haber metinlerinde ISID yerine DAES kullanma gayreti Hürriyet Gazetesi okur Temsilcisi olan Faruk Bildirici'nin bir köse yazisina da konu olmustur. Bildirici 6 Temmuz 2015 tarihli "Gücün Söyleme Etkisi" baslikli köse yazisinda "Medya kendi dilini, karsisindakinin gücüne bakarak degistirmeli mi?" sorusunu sormus ve su ifadelere yer vermistir:

"Erdogan'in geçen yilki Fransa ziyareti sirasinda "DEAS" kisaltmasini kullanmasinin ardindan bir karmasa baslamisti. Kimileri ISID demeye devam ederken, özellikle hükümete yakin medya ISID'i birakip "DEAS" diye yazmayi tercih etmisti. Erdogan'a en hizli sekilde ayak uyduranlar Disisleri Bakanligi ve Genelkurmay Baskanligi'ydi; bu iki kurum hemen ISID'den DEAS'a dönmüstü. Disisleri, "Türkçe yazismalarda 'DEAS', Ingilizce yazismalarda 'DEASH' kisaltmasina yer verilmesi" talimatini içeren genelge bile göndermisti. Tabii Basbakan Davutoglu, bakanlar, bürokratlar, kimi uzmanlar ve medyanin bir bölümü de hemen ISID kisaltmasini terk etmislerdi. Fakat Erdogan'in tercihi problemliydi. Birincisi, Türkçe yerine Arapça ismin kisaltmasini tercih etmesinin nedenini açiklamadi. Ikincisi, Arapça bilenler "Devlet'ül Islâmiyye fi'l Irak ve's Sam"in kisaltmasini DEAS degil, DAES diye yaziyor. Fransa basta olmak üzere çogu Avrupa ülkesinde de DAES kullaniliyor. Bu nedenlerle Erdogan'in yanlis söylemine uyum öyle kolay degildi. Nitekim bakiyorum son zamanlarda, hükümete yakin medya kuruluslari bile Erdogan'in söylemine ayak uydurma çabasindan vazgeçti. ISID demeyi birakan iktidara yakin medyada DAES kisaltmasi baskin duruma geçti. Anadolu Ajansi, Sabah, Aksam ve Akit gazeteleri ile A Haber ve TGRT televizyonlari, haberlerinde artik DAES'i tercih ediyor. TRT ise yayinlarinda daha çok DAIS kisaltmasina yer veriyor."52

3. Haber Metinlerinde Kobani53* / Ayn el Arab54** Dönüsümü

Türkiye'nin Sanliurfa ilinin Suruç ilçesinin güneyinde yer alan ve Türk basininda 2012 yili itibariyla agirlikli olarak Kobani ya da Kobane gibi isimlerle yer alan Suriye sinirlari içindeki bu sinir kenti Suriye'deki iç savas sürecinde çatismalarin merkezlerinden biri olmustur. 2012 yilina kadar Türk kamuoyunun gündemine çok da gelmeyen bu kent, 2012 yilinda Suriye ordusunun geri çekilmesi üzerine, PKK terör örgütünün Suriye kanadi olan "Demokratik Birlik Partisi" (PYD)'nin kontrolüne geçmistir.55 Suriyeli PKK'lilarin kurdugu PYD Ayn el Arab'i isgal ederek "demokratik özerklik" ilan etmis ve sehrin adini degistirip Kobane yapmistir.56 Böylelikle bu bölge daha çok Kobani ismiyle Türk basinin gündeminde yer bulmaya baslamistir. 2014 ve 2015 yillarinda ISID'in yogun saldirilarina maruz kalan bu bölgede PKK'nin Suriye'deki silahli kolu olan YPG ile ISID arasinda yogun silahli çatismalar yasanmis ve bölgenin kimi dönemler ISID'in kontrolüne geçtigi kimi dönemlerde ise PYD'nin kontrolüne geçtigine iliskin haberler yayinlanmistir. Bu çalismanin tamamlandigi Mayis 2016 tarihinde ise bölgenin kontrolünün kimde olduguna iliskin kesin bir tespit yapmak henüz mümkün degildir. Zira çatismalar sürmektedir. Bölgeden gün be gün farkli haberler gelmektedir. Farkli kaynaklarin propaganda amaçli yaydiklari bilgiler ise bu süreçte kafa karisikligi yaratmaktadir.57 Esasen çalismanin odagi da bu degildir. Çalisma bölgeye verilen adin gelisen süreç içinde dönüsüme ugramasini konu edinmektedir.

Esasinda bölgenin tarihçesine bakildiginda bu bölgenin çesitli dönemlerde farkli isimlerle anildigi anlasilmaktadir. Ingilizce Company yani sirket adindan türetilen Kobani ismi, 1911 yilinda Bagdat Demir Yolu'nu yapan Deutche Bank sirketine gönderme yapmaktadir.58 Deutche Bank, bu bölgede kurdugu demiryolu istasyonuna kompany adini vermistir.59 Kompany isminin zaman içinde Kobani'ye dönüstügü ifade edilmektedir. Osmanli Devleti ise, 170 köyün dahil oldugu bölgeye Osmanlica Arappinar bazi kaynaklara göre ise Arapbahar 60 adini vermistir. Ancak Suriye Hükümeti 1980'lerde Araplastirma politikalari geregince Osmanlica'daki Arappinar adini çevirerek bölgeye Ayn el Arab adini vermistir. 61

2014 ve 2015 yillarinda bahsi geçen bölgedeki çatismalarin yogunluk kazanmasi üzerine Türk basininda daha genis yer bulmaya baslayan bu bölgedeki çatismalara iliskin haberler 11 Ekim 2014 tarihine kadar ana akim medyada agirlikli olarak Kobani ismiyle yayinlanmistir. Bu tarihe kadar Anadolu Ajansi ve TRT gibi devlet kurumlarinin yani sira, Hürriyet, Milliyet gibi ana akim gazeteler de bölgeden bahsederken Kobani ifadesini kullanmislardir. Ancak olaylarin basladigi ilk günden bu yana Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)'ne yakinligiyla bilinen Ortadogu gazetesi hem bu bölge hakkindaki haberlerinde hem de köse yazilarinda Kobani yerine Ayn el Arab ismini kullanmistir.62 MHP'nin siyasi tutumu ve parti söylemleri ile paralel hareket eden Ortadogu gazetesinin bu ismi kullanmasinin nedeni, Kürtçelesmis bir isim olan Kobani ismini ve bölgenin aslinda bir Kürt bölgesi olmasini reddeden bir yaklasimin ürünü olarak karsimiza çikmaktadir. MHP ve Büyük Birlik Partisi (BBP) gibi milliyetçi partilerin Kobani yerine Ayn El Arab ifadesinin kullanilmasi konusunda gösterdigi hassasiyet, BBP Genel Baskani Mustafa Destici'nin sözlerine su sekilde yansimistir:

"Öncelikle basta Basbakan'a da söylüyorum. Onlarin dilini, literatürünü kullanmamalarini söylüyorum. Oranin adi Rojava degil, Kuzey Suriye, Kobani degil Ayn el Arap, Roboski degil, Uludere, Amed degil, Diyarbakir, hiç kimse onlarin literatürünü, dilini konusmasin, onlar bunlari bilinçli kullaniyorlar çünkü ileride kurmayi düsündükleri devletin sehirleri olarak bu millete alistirmaya çalisiyorlar. Birileri alisiyor olabilir, birileri onlarla yol yürüyor olabilir ama biz alismadik, alismayacagiz, alisilmasina da müsaade etmeyecegiz."63

Destici'nin dile getirdigi bu hassasiyet bir süre MHP, BBP gibi muhalefetteki milliyetçi partiler ve bu partilere yakinligiyla bilinen yayin kuruluslari ile sinirli kalmistir. MHP ve BBP'den yapilan açiklamalar ana akim medyanin haber dilinde her hangi bir degisiklige neden olmamistir. Basta devletin resmi yayin kuruluslari olan Anadolu Ajansi ve TRT olmak üzere ana akim medyanin da Kobani yerine Ayn el Arab ismini kullanmaya baslamasi ise dönemin iktidar partisi olan Adalet ve Kalkinma Partisi Genel Baskan Yardimcisi ve parti sözcüsü Besir Atalay'in uyarisi ile gerçeklesmistir. 10 Ekim 2014 tarihli basin toplantisinda Atalay bölgenin adinin Kobani degil Ayn el Arab oldugunu ifade etmistir.64 Anadolu Ajansi Atalay'in konusmasinin ilgili kismini su sekilde aktarmistir:

"Atalay, hükümetin Suriye politikasiyla ilgili açiklamalarina dikkat edilmesini arzuladiklarini belirterek, "Yani, bu Kobani, esas ismi de Ayn ElArab'dir, biliyorsunuz, Kobani sonradan çikarilan bir isimdir, oranin ismi Ayn El-Arab'dir, orayla ilgili de Türkiye ilk günden itibaren çok sorumlu bir politika izliyor" dedi"65

Atalay'in bu sözleri bazi yayin kuruluslarinca "Atalay Kizdirdi" basligiyla verilmistir.66 Atalay'in Kobani yerine Ayn el Arab ismini önererek, Kürtleri kizdirdigini hatta "delirttigini" iddia eden bu bakis açisi, konunun sadece basit bir isim degisikliginden ibaret olmadigini, bu kavram dönüsümünün ideolojik ve politik bir tutumun göstergesi oldugunu kavramak bakimindan önemlidir. Bu bakis açisini açikça dile getiren Birgün Gazetesi yazarlardan Ünal Özmen, "Kobane Sadece Sehir Ismi Degil" baslikli köse yazisinda su ifadeleri kullanmaktadir:

"Kobane, artik bir isim olmasinin ötesinde sol literatüre girmeyi hak etmis politik bir kavramdir. Kürt siyasi hareketinin Kobane deneyimine, özerkligini korusa bile muhtemeldir ki orada hayata geçirilen yönetim biçimine yasam hakki taninmayacaktir. Fakat bir buçuk asir önce hepi topu iki ay ayakta kalan Paris Komünü gibi tarihe iz birakacagi kesindir. Oradaki yönetim deneyimi hakkinda az buçuk bilgisi olanlar bunun bir abarti olmadigini bilirler ve bu tespitime hak verirler."67

Besir Atalay'in açiklamadan kisa bir süre sonra 27 Ekim 2014 tarihinde ise Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan da benzer bir çikis yapmis ve bölgenin adinin Ayn el Arab oldugunu ifade etmistir. Erdogan'in açiklamasi basina "Cumhurbaskani'na göre Kobani degil Ayn'el Arap" basligiyla yansimistir.68 Erdogan'in açiklamasinda yer alan su ifadeler ise dikkat çekicidir: "Aslinda, adi üzerinde, Ayn'el Arap'tir. Daha sonra bu Kobani'ye dönüsmüstür."69

Hem Adalet ve Kalkinma Partisi yetkililerinden hem de Cumhurbaskani Erdogan'dan gelen açiklamalar basta TRT ve Anadolu Ajansi gibi devletin resmi yayin kuruluslari olmak üzere pek çok basin kurulusunu da Kobani kavraminin haber dilindeki dönüsümü konusunda harekete geçirmistir. Bu açiklamalardan önce örnegin 2013 tarihli haberlerinde bölgeden sadece Kobani olarak bahseden Anadolu Ajansi, Cumhurbaskani Erdogan ve Besir Atalay'in açiklamalari sonrasinda haber metinlerinde bir süre Kobani ve Ayn el Arab isimlerini birlikte kullanmis sonrasinda ise yalnizca Ayn el Arab ismini kullanmaya baslamistir. Anadolu Ajansi'nin 11 Agustos 2013 tarihli "Bayram Ateskesi Sona Erdi" baslikli haberi incelendiginde AA Erbil muhabiri Adem Demir imzasini tasiyan haberde, "Kobani" ve "Kobanili" gibi ifadelerin geçtigi görülmektedir. 70 Ancak Ekim 2014 sonrasindaki haberler incelendiginde Ayn el Arab isminin vurgulandigi ancak Kobani isminin de parantez içinde olsa da metnin içinde korundugu gözlenmistir. Örnegin 5 Kasim 2014 tarihli "Savas Nedeniyle 6 Milyona Yakin Suriyeli Yerinden Oldu" baslikli Anadolu Ajansi haberinde "Türkiye'nin özellikle Ayn el Arap'tan (Kobani) gelen 180 binden fazla kisiyi tek seferde topraklarina kabul ettigine vurgu yapildi."71 Ifadesi yer almaktadir. Ancak Anadolu Ajansi'nin parantez kullanimi konusunda net bir tutum sergilemedigi de gözlenmistir. Yukaridaki örnekte de görüldügü gibi bazi haberlerinde bölgeden Ayn el Arab olarak bahseden ajans, parantez içine Kobani'yi alirken, bazi baska haberlerinde de bölgeden Kobani adiyla bahsetmis ve parantez içine Ayn el Arab ifadesini almayi tercih etmistir. 31 Ocak 2015 tarihli "Kobani'nin Bir Bölümü Harabe Birakilacak" baslikli Anadolu Ajansi haberi bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Haberin basliginda Kobani ismi bulunmakta, ancak haberin gövdesinde, "enkaza dönen Halep'e bagli Kobani'deki (Ayn el Arap) bazi yerlesim biriminin, teröre dikkat çekmek amaciyla bir süre harabe birakilmasi planlaniyor."72 ifadesi yer almaktadir.

Benzer bir durum TRT için de geçerlidir. Atalay'in açiklamasinin hemen ardindan 23 Ekim 2014 tarihinde yayinlanan "Kobani'de Çatismalar Siddetlendi" baslikli haberin basliginda yalnizca Kobani ismi kullanilmis, haberin gövdesinde ise, Kobani (Ayn'el Arap) ifadesine yer verilmistir.73 Ana akim medyaya bakildiginda ise Ayn el Arab ifadesinin siyasi iktidara yakinligi ile bilinen Sabah gazetesi gibi gazetelerce hizla benimsendigi görülmektedir. Sabah Gazetesi Esed ve DAES örneklerinde oldugu gibi haber metinlerinde Kobani yerine Ayn el Arab ismini kullanima sokmustur. Ancak TRT ve Anadolu Ajansi'nin aksine Sabah gazetesi basliklarda da Ayn el Arab ismini kullanmakta ve Kobani ismini ise metin içinde ancak parantez içinde kullanmaktadir.74 Diger yandan Birgün gibi sol agirlikli yayinlariyla öne çikan ve Özgür Gündem gibi PKK sempatizani olarak bilinen yayin kuruluslari ise siyasi iktidardan ve Cumhurbaskanindan gelen çagrilara ragmen, Ayn el Arab ismini haber metinlerinde benimsememis ve Kobane ismini kullanmaya devam etmislerdir. 75

SONUÇ

Çalismada incelenen üç örnekte de görüldügü gibi, siyasi atmosferin degisime ugramasi ile birlikte haber dilinde de keskin bir dönüsüm gözlenmistir. Basin kuruluslarinin haber dilini siyasi atmosfere göre sekillendirmesi ve kavramlari dönüstürmesinde en büyük pay kuskusuz siyasi iktidar sahiplerinin söylem, çagri ve önerileri olmustur. Haber metinleri içerisinde dönüstürülen her bir kavram ile yeni anlam insasi süreci yasanmistir. ISID yerine DAES ya da ESAD yerine ESED denmesi kamuoyunda en azindan bir seylerin degistigi, dönüstügü algisinin daha kolayca oturmasini saglamaktadir. Medya bu süreçte tam da Althusser'in ifade ettigi gibi devletin ideolojik aygitlarindan biri olarak önemli rol üstlenmektedir.

Her üç örnekte de dönüstürülen kavramlarin sözlük anlamlarinin ötesinde anlamlar yüklendigi açiktir. Bu anlamlar içinde tarihi kültürel cografi vurgular olmakla birlikte ilgili örneklerdeki en belirgin vurgu, kavram seçiminin ideoloji seçimiyle esdeger tutulmus olmasidir. Basin kuruluslari haber metinlerinde kullanmayi seçtikleri kavramlarla "siyasi iktidardan yana" ya da "siyasi iktidara muhalif" olarak konumlanmislardir. Basin kuruluslarinin kullanmayi seçtigi kavram, ilgili kuruluslarin siyasi ve ideolojik bir tutum aldiklarinin göstergesidir. Siyasi iktidari destekleyen, sempati duyan ya da bir sekilde siyasi iktidar ile karsi karsiya gelmeye çekinen basin kuruluslarinin siyasi iktidarin önerdigi kavramlari kullanmaya gayret ettigi gözlenirken, siyasi iktidara muhalif olanlarin ise diger kavramlarda israrci oldugu gözlenmistir.

Haber metinlerinde tercih edilen her bir kavram esasinda taraf tutma eylemi olarak degerlendirilebilir. Her bir kavram baska bir ideolojinin ve hat73 ta siyasi partinin tercihi olarak konumlandigindan, basin kuruluslari da kavram tercihi yaparak aslinda bir tutum almakta, taraf belirlemektedir ki bu da Türkiye'de tarafsiz haberciligin ancak bir mit olabilecegini düsündürmektedir.

Footnote

* Makalenin Gelis Tarihi:10.04.2016, Kabul Tarihi: 20.05.2016

1 Armaoglu, 20. Yüzyil Türk Siyasi Tarihi , Alkim Yayinlari, 14. Baski, Istanbul, s.348.

2 Gün Kut, "Türk Dis Politikasinda Su Sorunu", Türk Dis Politikasinin Analizi, Der: Faruk Sönmezoglu, Der Yayinlari, Istanbul, 1994, s. 227.

3 Kemal H. Karpat, Kisa Türkiye Tarihi, Timas Yayinlari, 2. Baski, Istanbul, 2013,, s. 238.

4 * Bu çalisma, haber metinlerinde Esad yerine Esed ifadesinin kullanilmasina yönelik arastirma içermektedir. Esad isminin haber metinlerinde nasil Esed'e döndügü çalismanin ilerleyen kisimlarinda açiklanmaktadir. Ancak çalismanin bazi yerlerinde yazar da yaklasik 40 yildir Suriye'yi yöneten ailenin soy isminden söz ederken Esad ya da Esed kavramlarindan birini seçmek durumunda kalmistir. Yazar, hangi ismin dogru çeviri oldugundan ya da ismin kökenlerinden yola çikarak degil, kisinin kendisini nasil tanimladigindan yola çikarak bir isim tercihi yapmistir. Suriye'nin ulusal resmi haber ajansi olan ve Suriye Enformasyon Bakanligina bagli olan Sam merkezli SANA (Suriye Arap Haber Ajansi)'nin Türkçe web sitesinde yer alan tüm Türkçe haberlerinde Suriye Devlet Baskani'nin soy ismi Esad olarak geçmektedir. Buradan hareketle, Suriye Devlet Baskaninin soy ismi, Suriye resmi haber ajansi tarafindan Esad olarak Türkçelestirildigi için yazar da kendi ifadelerinde Esad ismini kullanmistir.

5 "Halep'te dostluk kazandi: Al Ittihad 2 - 2 Fenerbahçe", 03.04.2007, http://www.fenerbahce. org/detay.asp?ContentID=6979 Erisim Tarihi: 04.05.2016

6 "Hem Tatil Hem Siyaset Için Bodrum'da", Hürriyet Gazetesi, 05.08.2008 http://www.hurriyet. com.tr/hem-tatil-hem-siyaset-icin-bodrumda-9588900 Erisim tarihi: 04.05.2016

7 "Suriye-Türkiye iliskilerinde dönüm noktalari" Hürriyet Gazetesi, http://fotoanaliz.hurriyet. com.tr/galeridetay/57640/4369/7/suriye-turkiye-iliskilerinde-donum-noktalari Erisim Tarihi: 04.05.2016

8 "Suriye Ikinci Evimizdir" Sabah Gazetesi, 23 Aralik 2009, http://www.sabah.com.tr/gundem/2009/12/23/suriye_ikinci_evimizdir, Erisim Tarihi: 04.05.2016

9 "Suriye ile vize kalkti Isbirligi Konseyi kuruldu", Hürriyet Gazetesi, 17.09.2009, http://www. hurriyet.com.tr/suriye-ile-vize-kalkti-isbirligi-konseyi-kuruldu-12498596 Erisim Tarihi: 04.04.2016

10 "Suriye-Türkiye iliskilerinde dönüm noktalari" Hürriyet Gazetesi, http://fotoanaliz.hurriyet. com.tr/galeridetay/57640/4369/7/suriye-turkiye-iliskilerinde-donum-noktalari Erisim Tarihi: 04.05.2016

11 Tim Arango, "Erdogan, Syrian Rebels' Leading Ally, Hesitates" New York Times, 17.10.2013. http://www.nytimes.com/2013/10/18/world/middleeast/erdogan-syria-rebels-leading-allyhesitates-31-months-in.html?_r=0 Erisim Tarihi: 04.05.2016

12 "Türkiye-Suriye Iliskileri: Inisler ve Çikislar", 06.01.2014 Al-Jazeera http://www.aljazeera.com. tr/dosya/turkiye-suriye-iliskileri-inisler-ve-cikislar Erisim Tarihi: 04.05.2016

13 "Yine El Muhaberat", Milliyet Gazetesi, 12.05.2013 http://www.milliyet.com.tr/yine-elmuhaberat/gundem/detay/1707310/default.htm Erisim Tarihi: 01.05.2016

14 "Sinir ihlali yapan Suriye uçagi düsürüldü" Milliyet Gazetesi, 23.03.2014, http://www.milliyet.com.tr/sinirda-savas-ucagi-dustu/gundem/detay/1855930/default.htm Erisim Tarihi: 04.05.2016

15 "Türkiye - Suriye Siyasi Iliskileri" Disisleri Bakanligi, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-suriye-siyasi-iliskileri-.tr.mfa Erisim Tarihi: 04.04.2016

16 "Türkiye - Suriye Siyasi Iliskileri" Disisleri Bakanligi, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-suriye-siyasi-iliskileri-.tr.mfa Erisim Tarihi: 04.04.2016

17 Deniz Tansel Iliç, "Türkiye'deki Anaakim Televizyon Kanallarinda Editoryal Bagimsizlik - Profesyonellik Ideolojisi Iliskisi ", Gümüshane Üniversitesi Iletisim Fakültesi Elektronik Dergisi , Cilt 2, Sayi 4, Eylül 2014, s. 104

18 Gülseren Adakli, "Gazetecilik etigini belirleyen yapisal unsurlar: Mülkiyet ve kontrol sorunu", Televizyon Haberciliginde Etik, (Editörler) Bülent Çapli ve Hakan Tuncel, Fersa Yayinevi, Ankara, 2010, s. 87.

19 Adakli, a.g.e, s. 87.

20 Ayse Inal, "Haber Üretim Sürecinde Iki Farkli Yaklasim", Ilef Yillik 8, 1993, s. 157.

21 Nazife Güngör, "Basin Iktidar Iliskileri Açisindan Türkiye'de Basin Özgürlügü Tarihsel Bir Çözümleme", Gazi Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayi: 1-2, 1997, s. 225.

22 Edward S. Herman, Noam Chomsky, Medya Halka Nasil Evet Dedirtir, çev. B. Akyoldas, T.Han, M. Çetin, I.Kaplan. Istanbul, Minerva Yayinlar, 2. Baski, 1999, s.21.

23 Korkmaz Alemdar, Irfan Erdogan, Öteki Kuram, Ankara, Erk Yayinlari, 2002, s. 277.

24 Rosalind Coward, John Ellis, Dil ve Maddecilik-Semiyolojideki Gelismeler ve Özne Teorisi, çev. Eser Tarim, Istanbul, Iletisim Yayinlari, 1985, s. 139.

25 John Fiske, Iletisim Çalismalarina Giris, çev. Süleyman Irvan, Ankara, 2. Basim, 2003, s. 221.

26 Levent Yaylagül, Kitle Iletisim Kuramlari, Ankara, Dipnot Yayinlari, 2.Baski, 2008, s. 102.

27 Yaylagül, a.g.e, s. 98.

28 Iliç, a.g.e, s. 119.

29 Ayse Inal, "Yazili Basin Haberlerinde "Yapisal" Yanlilik Sorunu", Toplum ve Bilim, Sayi 67, s. 114.

30 Yilmaz Özdil, "Esad Deme Esed De" Hürriyet Gazetesi, 26.03.2012, http://www.hurriyet.com. tr/akepe-deme-ak-de-esad-deme-esed-de-20212376 Erisim Tarihi: 23.04.2016

31 'Esad' mi 'Esed' mi polemiginde son noktayi AA koydu, 03.04.2012, http://www.gazeteciler. com/gundem/esad-mi-esed-mi-polemiginde-son-noktayi-aa-koydu-49970h.html

32 Hediye Levent, "Türkiye'nin Girisimlerinin Basarili Oldugundan Hiç Kimse Kusku Duyamaz" Anadolu Ajansi, 15.05.2009 http://aa.com.tr/tr/arsiv/turkiyenin-girisimlerinin-basarilioldugundan-hic-kimse-kusku-duyamaz/428098 Erisim Tarihi: 22.04.2016

33 "TDK, TRT'yi Teyit Etti", http://www.trthaber.com/m/?news=tdk-trtyi-teyit-etti&news_ id=35212&category_id=9 Erisim Tarihi: 21.04.2016

34 "Esad mi Esed mi?" Vatan Gazetesi, 23 Kasim 2012, http://www.gazetevatan.com/-esad-mi-esed-mi-494770-gundem/ Erisim Tarihi: 01.05.2016

35 "Rusya Neden Suriye Yönetimini Destekliyor?" Sabah Gazetesi, 15.10.2011, http://www. sabah.com.tr/dunya/2011/10/15/rusya-neden-suriye-yonetimini-destekliyor Erisim Tarihi: 01.05.2016

36 "Suriye'de Bir Yillik Agir Bilanço", Sabah Gazetesi, 01.01.2013 http://www.sabah.com.tr/dunya/2013/01/01/suriyede-bir-yillik-agir-bilanco Erisim Tarihi: 01.05.2016

37 "Esad: Türkiye Suriye'ye Saldirirsa", Sözcü Gazetesi, 12.02.2016, http://www.sozcu.com. tr/2016/dunya/esad-turkiye-suriyeye-saldirirsa-1088412/ Erisim Tarihi: 01.05.2016

38 "Besar Esad'dan Türkiye'ye Kardeslik Mesaji", Cumhuriyet Gazetesi, 24.05.2016 http://www. cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/503646/Besar_Esad_dan_Turkiye_ye__kardeslik__mesaji. html Erisim Tarihi: 01.05.2016

39 Faisal Irshaid "Isis, Isil, IS or Daesh? One group, many names", BBC News, 02.12.2015, http:// www.bbc.com/news/world-middle-east-27994277 Erisim Tarihi: 22.04.2016

40 "Erdogan Isid'e Ilk Kez Daes Dedi", 31.10.2014, http://www.habervaktim.com/haber/393034/ erdogan-iside-ilk-kez-daes-dedi.html Erisim Tarihi: 22.04.2016

41 Adam Taylor, "France is ditching the 'Islamic State' name - and replacing it with a label the group hates", Washington Post, 17.09.2014 https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/09/17/france-is-ditching-the-islamic-state-name-and-replacing-it-with-a-labelthe-group-hates/ Erisim Tarihi: 18.04.2016

42 Wassim Nasr, "French govt to use Arabic 'Daesh' for Islamic State group", France24, 12.05.2015, http://www.france24.com/en/20140917-france-switches-arabic-daesh-acronymislamic-state Erisim Tarihi: 23.04.2016

43 Adam Taylor, "France is ditching the 'Islamic State' name - and replacing it with a label the group hates", Washington Post, 17.09.2014 https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/09/17/france-is-ditching-the-islamic-state-name-and-replacing-it-with-a-labelthe-group-hates/ Erisim Tarihi: 18.04.2016

44 Arzu Çakir Morin, "Fransizlar Neden Isid Degil Daes Diyor?", Hürriyet Gazetesi, 29.09.2014 http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/arzu-cakir-morin_510/fransizlar-neden-isid-degil-daes-diyor_27291378

45 "Erdogan, Fransiz Muhabirin Islam Devleti Ifadesini Düzeltti", 27.03.2015, http://www.haberler.com/erdogan-fransiz-muhabirin-islam-devleti-7125227-haberi/ Erisim Tarihi: 23.04.2016

46 Mehmet Tezkan, "Isid'di.. Durduk Yerde Deas Oldu", Milliyet Gazetesi, 03.11.2014, http:// www.milliyet.com.tr/isid-di-durduk-yerde-deas-oldu/gundem/ydetay/1963887/default.htm Erisim Tarihi: 23.04.2016

47 "ISID'in yabanci uyruklu militanlari", Anadolu Ajansi, 29.06.2014, http://aa.com.tr/tr/dunya/ isidin-yabanci-uyruklu-militanlari/147103 Erisim Tarihi: 23.04.2016

48 "Suriye'de 2015'in kaybedenleri Esed ve DAES" Anadolu Ajansi, 25.12.2015, http://aa.com.tr/tr/dunya/suriyede-2015in-kaybedenleri-esed-ve-daes/496277 Erisim Tarihi: 23.04.2016

49 "DAIS'in Temel Felsefesi ve Dini Referanslari Raporu", Diyanet Isleri Baskanligi Yayinlari, Ankara, 2015 http://webdosya.diyanet.gov.tr/anasayfa/UserFiles/Document/TextDocs/b7ca135ac08f-4ee5-892b-4c181663630a.pdf Erisim Tarihi: 23.04.2016

50 "Esed rejimi DAES petrolünün baslica tüketicisi", TRTHaber, 11.12.2015 http://www.trthaber. com/haber/dunya/esed-rejimi-daes-petrolunun-baslica-tuketicisi-221858.html Erisim Tarihi: 23.04.2016

51 "DAIS Suriye'deki Saar gaz sahasini ele geçirdi", TRTHaber, 02.05.2016, http://www.trthaber.com/ haber/dunya/dais-suriyedeki-saar-gaz-sahasini-ele-gecirdi-248240.html Erisim Tarihi:19.05.2016

52 Faruk Bildirici, "Gücün Söyleme Etkisi", Hürriyet, 6 Temmuz 2015, http://sosyal.hurriyet.com. tr/Yazar/Faruk-Bildirici_484/Gucun-soyleme-etkisi_29467605 Erisim Tarihi: 20.04.2016

53 * Bu bölgeyi adlandiran haber metinlerinde Kobani ve Kobane gibi farkli yazilislar gözlenmistir. Sol agirlikli ve Kürt milliyetçisi yayinlariyla taninan yayin kuruluslarinin daha çok Kobane ifadesini tercih ettigi gözlenmis ancak Kobani ismi medyada daha yaygin olarak kullanildigi için çalismada Kobani ifadesi Kobane'yi de kapsayacak sekilde ele alinmistir. Burada dikkat çekilen esas husus, Kobani ya da Kobane yazilisindaki farklar degil, yayinci kurulusun Ayn el Arab yerine Kobani/Kobane ifadesini tercih etmis olmasidir.

54 ** Ayn el Arab ifadesi de çesitli yayin kuruluslarinin haberlerinde farkli sekillerde yazilmistir. Ayn'el Arap ya da Ayn el Arab gibi farkli yazimlar bu çalismanin odagi göz önünde bulunduruldugunda aslinda ayni anlami ifade etmektedir. Her iki yazim sekli de Kobani/Kobane ifadesini reddeden bir yaklasimdir. Bu nedenle çalismada Ayn el Arab ifadesi Ayn'el Arap gibi diger yazim sekillerini de kapsayacak sekilde ele alinmistir.

55 Rasim Bozbuga, "Arappinar (Kobani-Ayn el Arap) Savasi ve Türkiye", 21. Yüzyil Türkiye Enstitüsü Ortadogu ve Afrika Arastirmalar Merkezi, 12 Kasim 2014, http://www.21yyte.org/tr/ arastirma/orta-dogu-ve-afrika-arastirmalari-merkezi/2014/11/12/7853/arappinar-kobani-aynal-arap-savasi-ve-turkiye Erisim Tatihi: 29.03.2016

56 Soner Yalçin, "Ayn el Arap", Sözcü Gazetesi, 1 Ekim 2014, http://www.sozcu.com.tr/2014/yazarlar/soner-yalcin/ayn-el-arap-613043/ Erisim Tarihi: 18.05.2016

57 PYD Kaynaklari Kobani'nin geri alindigini iddia ederken, ISID kaynaklari ise bölgenin kontrolünün kendilerinde oldugunu iddia eden haberler yayinlamaktadir. Her iki örgütün de kendi yayin organlarinda yer alan bu tür haberler objektif haber olarak degil, örgüt propagandasi olarak degerlendirilmektedir.

58 "Isis in Kobani: Turkey's act of abandonment may mark an 'irrevocable breach' with Kurds across the region" - The Independent, 07.10. 2014; http://www.independent.co.uk/news/world/ middle-east/isis-in-kobani-turkey-s-act-of-abandonment-may-mark-an-irrevocable-breachwith-kurds-across-the-9780941.html Erisim Tarihi: 19.05.2016

59 Yalçin, a.g.e,.

60 Kheder Khaddour, Kevin Mazur, "The Struggle for Syria's Regions" Middle East Research and Information Project, http://www.merip.org/mer/mer269/struggle-syrias-regions Erisim Tarihi: 19.05.2016

61 Fehim Tastekin, "Ne 'Ayn'i gördüm ne 'Arab'i! Birakin Kobani kalsin!", Radikal Gazetesi, 10.11.2014 http://www.radikal.com.tr/yazarlar/fehim-tastekin/ne-ayni-gordum-ne-arabi-birakinkobani-kalsin-1227432/ Erisim Tarihi: 18.05.2016

62 Orhan Karatas, "Ayn el Arab Ihanetin Neresinde?" Ortadogu Gazetesi, 23.10.2014, http:// www.ortadogugazetesi.net/makale.php?id=17615

63 http://www.bbp.org.tr/m/haber_detail.php?haberid=5562

64 "Kobani mi Ayn'el Arap mi? Besir Atalay Kizdirdi",10.10.2014, http://www.internethaber.com/ kobani-mi-ayn-el-arab-mi-atalay-kizdirdi-728970h.htm Erisim Tarihi, 18.05.2016

65 "Kobani'de PYD militanlari disinda kimse kalmadi" Anadolu Ajansi, 10.10.2014, http:// aa.com.tr/tr/politika/kobanide-pyd-militanlari-disinda-kimse-kalmadi/112333 Erisim Tarihi, 18.05.2016

66 "Kobani mi Ayn el Arab mi? Besir Atalay Kizdirdi",10.10.2014, http://www.internethaber.com/ kobani-mi-ayn-el-arab-mi-atalay-kizdirdi-728970h.htm Erisim Tarihi, 18.05.2016

67 Ünal Özmen, "Kobane Sadece Bir Sehir Ismi Degil", Birgün Gazetesi, 24.10.2014, http:// www.birgun.net/haber-detay/kobane-sadece-sehir-ismi-degil-80292.html Erisim Tarihi, 18.05.2016

68 "Cumhurbaskani'na göre Kobani degil Ayn'el Arap" http://arsiv.taraf.com.tr/haber-cumhurbaskanina-gore-kobani-degil-aynel-arap-166860/

69 "Cumhurbaskani'na göre Kobani degil Ayn'el Arap" http://arsiv.taraf.com.tr/haber-cumhurbaskanina-gore-kobani-degil-aynel-arap-166860/

70 "Bayram Ateskesi Sona Erdi", Anadolu Ajansi, 11.08.2013, http://aa.com.tr/tr/dunya/bayramateskesi-sona-erdi/226415 Erisim Tarihi: 21.04.2016

71 "Savas Nedeniyle 6 Milyona Yakin Suriyeli Yerinden Oldu", Anadolu Ajansi, 05.11.2014, http://aa.com.tr/tr/dunya/savas-nedeniyle-6-milyona-yakin-suriyeli-yerinden-oldu/104382 Erisim Tarihi: 23.04.2016

72 "Kobani'nin Bir Bölümü Harabe Birakilacak", Anadolu Ajansi, 31.01.2014, http://aa.com.tr/tr/ pg/foto-galeri/kobaninin-bir-bolumu-harabe-birakilacak/0 Erisim Tarihi: 23.04.2016

73 "Kobani'de çatismalar siddetlendi", Anadolu Ajansi, 23.10.2014, http://www.trthaber.com/ haber/dunya/kobanide-catismalar-siddetlendi-148765.html Erisim Tarihi: 23.04.2016

74 "Aynel Arap'ta Sessizlik", Sabah Gazetesi, 29.06.2015, http://www.sabah.com.tr/gundem/2015/06/29/aynel-arapta-sessizlik Erisim Tarihi: 23.04.2016

75 "Kobane'de Meclis Üyeleri Için Egitim", Özgür Gündem, 15.04.2016, http://ozgurgundem.biz/ haber/163676/koban-de-meclis-uyeleri-icin-egitim Erisim Tarihi: 20.04.2016

References

KAYNAKLAR

Kitaplar

ALEMDAR, Korkmaz, ERDOGAN, Irfan; Öteki Kuram, Ankara, Erk Yayinlari, 2002.

ARMAOGLU, Fahir; 20. Yüzyil Türk Siyasi Tarihi, Alkim Yayinlari, 14. Baski, Istanbul.

COWARD, Rosalind ve ELLIS, John; Dil ve Maddecilik-Semiyolojideki Gelismeler ve Özne Teorisi, çev. Eser Tarim, Istanbul, Iletisim Yayinlari, 1985.

FISKE, John; Iletisim Çalismalarina Giris, çev. Süleyman Irvan, Ankara, 2.Basim, 2003.

-HALL, Stuart; "Kültür, Medya ve Ideolojik Etki", Medya, Iktidar, Ideoloji, çev. ve der. Mehmet Küçük, Ankara, Bilim ve Sanat Yayinevi, 3. Basim, 2005.

-HERMAN, Edward S., CHOMSKY, Noam; Medya Halka Nasil Evet Dedirtir, çev. B. Akyoldas, T.Han, M. Çetin, I.Kaplan. Istanbul, Minerva Yayinlar, 2.Baski, 1999.

-KARPAT, Kemal H., Kisa Türkiye Tarihi, Timas Yayinlari, 2. Baski, 2013, Istanbul, s. 238 -YAYLAGÜL, Levent; Kitle Iletisim Kuramlari, Ankara, Dipnot Yayinlari, 2.Baski, 2008.

Makaleler

ADAKLI, Gülseren; "Gazetecilik etigini belirleyen yapisal unsurlar: Mülkiyet ve kontrol sorunu", Televizyon Haberciliginde Etik, (Editörler) Bülent Çapli ve Hakan Tuncel, Fersa Yayinevi, Ankara, 2010.

DIJK, Teun. A. Van, "Söylemin Yapilari ve Iktidarin Yapilari", Medya, Iktidar, Ideoloji, çev. Mehmet Küçük, Ankara, Bilim ve Sanat Yayinlari, 3. Basim 2005.

GÜNGÖR, Nazife; "Basin Iktidar Iliskileri Açisindan Türkiye'de Basin Özgürlügü Tarihsel Bir Çözümleme", Gazi Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayi: 1-2, 1997.

ILIÇ, Deniz Tansel; Türkiye'deki Anaakim Televizyon Kanallarinda Editoryal Bagimsizlik - Profesyonellik Ideolojisi Iliskisi", Gümüshane Üniversitesi Iletisim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt 2, Sayi 4, Eylül 2014.

INAL, Ayse; "Yazili Basin Haberlerinde "Yapisal" Yanlilik Sorunu", Toplum ve Bilim, Sayi 67.

INAL, Ayse; "Haber Üretim Sürecinde Iki Farkli Yaklasim", Ilef Yillik 8, 1993

KUT, Gün; "Türk Dis Politikasinda Su Sorunu", Türk Dis Politikasinin Analizi, Der: Faruk Sönmezoglu, Der Yayinlari, Istanbul, 1994.

Gazete ve Elektronik Kaynaklar

-Al Jazeera, "Türkiye-Suriye Iliskileri: Inisler ve Çikislar", 06.01.2014 http://www.aljazeera.com.tr/dosya/turkiye-suriye-iliskileri-inisler-ve-cikislar Erisim Tarihi: 04.05.2016

-Anadolu Ajansi, "Bayram Ateskesi Sona Erdi", 11.08.2013, http://aa.com.tr/tr/ dunya/bayram-ateskesi-sona-erdi/226415 Erisim Tarihi: 21.04.2016

-Anadolu Ajansi, "ISID'in yabanci uyruklu militanlari", 29.06.2014, http:// aa.com.tr/tr/dunya/isidin-yabanci-uyruklu-militanlari/147103 Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Anadolu Ajansi, "Kobani'nin Bir Bölümü Harabe Birakilacak", 31.01.2014, http://aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/kobaninin-bir-bolumu-harabe-birakilacak/0 Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Anadolu Ajansi, "Kobani'de PYD militanlari disinda kimse kalmadi" 10.10.2014, http://aa.com.tr/tr/politika/kobanide-pyd-militanlari-disinda-kimsekalmadi/112333 Erisim Tarihi, 18.05.2016

-Anadolu Ajansi, "Savas Nedeniyle 6 Milyona Yakin Suriyeli Yerinden Oldu", 05.11.2014, http://aa.com.tr/tr/dunya/savas-nedeniyle-6-milyona-yakin-suriyeliyerinden-oldu/104382 Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Anadolu Ajansi, "Suriye'de 2015'in kaybedenleri Esed ve DAES" 25.12.2015,

-Anadolu Ajansi, 'Esad' mi 'Esed' mi polemiginde son noktayi AA koydu, 03.04.2012, http://www.gazeteciler.com/gundem/esad-mi-esed-mipolemiginde-son-noktayi-aa-koydu-49970h.html

-Anadolu Ajansi, Hediye Levent, "Türkiye'nin Girisimlerinin Basarili Oldugundan Hiç Kimse Kusku Duyamaz" 15.05.2009 http://aa.com.tr/tr/arsiv/turkiyeningirisimlerinin-basarili-oldugundan-hic-kimse-kusku-duyamaz/428098 Erisim Tarihi: 22.04.2016

-BBC News, Faisal Irshaid "Isis, Isil, IS or Daesh? One group, many names", BBC News, 02.12.2015, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-27994277 Erisim Tarihi: 22.04.2016

-BBP Internet Sitesi; http://www.bbp.org.tr/m/haber_detail.php?haberid=5562

-Birgün Gazetesi, Ünal Özmen, "Kobane Sadece Bir Sehir Ismi Degil", Birgün Gazetesi, 24.10.2014, http://www.birgun.net/haber-detay/kobane-sadece-sehirismi-degil-80292.html Erisim Tarihi, 18.05.2016

-Cumhuriyet Gazetesi, "Besar Esad'dan Türkiye'ye Kardeslik Mesaji", 24.05.2016 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/503646/Besar_Esad_dan_Turkiye_ ye__kardeslik__mesaji.html Erisim Tarihi: 01.05.2016

-Diyanet Isleri Baskanligi Web Sitesi, "DAIS'in Temel Felsefesi ve Dini Referanslari Raporu", Diyanet Isleri Baskanligi Yayinlari, Ankara, 2015 http://webdosya.diyanet.gov.tr/anasayfa/UserFiles/Document/TextDocs/b7ca135a-c08f4ee5-892b-4c181663630a.pdf Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Fenerbahçe Spor Kulübü Web Sitesi: "Halep'te dostluk kazandi: Al Ittihad 2 - 2 Fenerbahçe", 03.04.2007, http://www.fenerbahce.org/detay.asp?ContentID=6979 Erisim Tarihi: 04.05.2016

-France24, Wassim Nasr, "French govt to use Arabic 'Daesh' for Islamic State group", 12.05.2015, http://www.france24.com/en/20140917-france-switchesarabic-daesh-acronym-islamic-state Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Haberler Internet Sitesi,"Erdogan, Fransiz Muhabirin Islam Devleti Ifadesini Düzeltti", 27.03.2015, http://www.haberler.com/erdogan-fransiz-muhabirinislam-devleti-7125227-haberi/ Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Habervaktim Internet Sitesi: "Erdogan Isid'e Ilk Kez Daes Dedi", 31.10.2014, http://www.habervaktim.com/haber/393034/erdogan-iside-ilk-kez-daes-dedi. html Erisim Tarihi: 22.04.2016

http://aa.com.tr/tr/dunya/suriyede-2015in-kaybedenleri-esed-ve-daes/496277 Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Hürriyet Gazetesi, "Hem Tatil Hem Siyaset Için Bodrum'da", 05.08.2008 http:// www.hurriyet.com.tr/hem-tatil-hem-siyaset-icin-bodrumda-9588900 Erisim tarihi: 04.05.2016

-Hürriyet Gazetesi, "Suriye ile vize kalkti Isbirligi Konseyi kuruldu", 17.09.2009, http://www.hurriyet.com.tr/suriye-ile-vize-kalkti-isbirligi-konseyi-kuruldu-12498596 Erisim Tarihi: 04.04.2016

-Hürriyet Gazetesi, "Suriye-Türkiye iliskilerinde dönüm noktalari" http://fotoanaliz.hurriyet.com.tr/galeridetay/57640/4369/7/suriye-turkiye-iliskilerinde-donum-noktalari Erisim Tarihi: 04.05.2016

-Hürriyet Gazetesi, Arzu Çakir Morin, "Fransizlar Neden Isid Degil Daes Diyor?", 29.09.2014 http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/arzu-cakir-morin_510/fransizlarneden-isid-degil-daes-diyor_27291378

-Hürriyet Gazetesi, Faruk Bildirici, "Gücün Söyleme Etkisi", 6 Temmuz 2015, http://sosyal.hurriyet.com.tr/Yazar/Faruk-Bildirici_484/Gucun-soyleme-etkisi_29467605 Erisim Tarihi: 20.04.2016

-Hürriyet Gazetesi, Yilmaz Özdil, "Esad Deme Esed De" Hürriyet Gazetesi, 26.03.2012, http://www.hurriyet.com.tr/akepe-deme-ak-de-esad-deme-esedde-20212376 Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Internet Haber, "Kobani mi Ayn'el Arap mi? Besir Atalay Kizdirdi",10.10.2014, http://www.internethaber.com/kobani-mi-ayn-el-arab-mi-atalay-kizdirdi728970h.htm Erisim Tarihi, 18.05.2016

-Kheder Khaddour, Kevin Mazur, "The Struggle for Syria's Regions" Middle East Research and Information Project, http://www.merip.org/mer/mer269/strugglesyrias-regions Erisim Tarihi: 19.05.2016

-Milliyet Gazetesi, "Yine El Muhaberat", 12.05.2013 http://www.milliyet.com. tr/yine-el-muhaberat/gundem/detay/1707310/default.htm Erisim Tarihi: 01.05.2016

-Milliyet Gazetesi, Mehmet Tezkan, "Isid'di.. Durduk Yerde Deas Oldu", 03.11.2014, http://www.milliyet.com.tr/isid-di-durduk-yerde-deas-oldu/gundem/ ydetay/1963887/default.htm Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Milliyet Gazetesi,"Sinir ihlali yapan Suriye uçagi düsürüldü" 23.03.2014, http:// www.milliyet.com.tr/sinirda-savas-ucagi-dustu/gundem/detay/1855930/default.htm Erisim Tarihi: 04.05.2016

-New York Times, Tim Arango, "Erdogan, Syrian Rebels' Leading Ally, Hesitates" 17.10.2013. http://www.nytimes.com/2013/10/18/world/middleeast/erdogansyria-rebels-leading-ally-hesitates-31-months-in.html?_r=0 Erisim Tarihi: 04.05.2016

-Ortadogu Gazetesi, Orhan Karatas, "Ayn el Arab Ihanetin Neresinde?" 23.10.2014, http://www.ortadogugazetesi.net/makale.php?id=17615

-Özgür Gündem Gazetesi, "Kobane'de Meclis Üyeleri Için Egitim", 15.04.2016, http://ozgurgundem.biz/haber/163676/koban-de-meclis-uyeleri-icin-egitim Erisim Tarihi: 20.04.2016

-Radikal Gazetesi, Fehim Tastekin, "Ne 'Ayn'i gördüm ne 'Arab'i! Birakin Kobani kalsin!", 10.11.2014 http://www.radikal.com.tr/yazarlar/fehim-tastekin/ne-aynigordum-ne-arabi-birakin-kobani-kalsin-1227432/ Erisim Tarihi: 18.05.2016

-Rasim Bozbuga, "Arappinar (Kobani-Ayn el Arap) Savasi ve Türkiye", 21. Yüzyil Türkiye Enstitüsü Ortadogu ve Afrika Arastirmalar Merkezi, 12 Kasim 2014, http://www.21yyte. org/tr/arastirma/orta-dogu-ve-afrika-arastirmalari-merkezi/2014/11/12/7853/ arappinar-kobani-ayn-al-arap-savasi-ve-turkiye Erisim Tatihi: 29.03.2016

-Sabah Gazetesi, "Aynel Arap'ta Sessizlik", 29.06.2015, http://www.sabah.com. tr/gundem/2015/06/29/aynel-arapta-sessizlik Erisim Tarihi: 23.04.2016

-Sabah Gazetesi, "Rusya Neden Suriye Yönetimini Destekliyor?", 15.10.2011, http://www.sabah.com.tr/dunya/2011/10/15/rusya-neden-suriye-yonetiminidestekliyor Erisim Tarihi: 01.05.2016

-Sabah Gazetesi, "Suriye Ikinci Evimizdir", 23 Aralik 2009, http://www.sabah. com.tr/gundem/2009/12/23/suriye_ikinci_evimizdir, Erisim Tarihi: 04.05.2016

-Sabah Gazetesi, "Suriye'de Bir Yillik Agir Bilanço", 01.01.2013 http://www.sabah. com.tr/dunya/2013/01/01/suriyede-bir-yillik-agir-bilanco Erisim Tarihi: 01.05.2016

-SANA (Suriye Arap Haber Ajansi) web sitesi: http://www.sana.sy/tr/?p=64918 Erisim Tarihi: 25.04.2016

-Sözcü Gazetesi, "Esad: Türkiye Suriye'ye Saldirirsa", 12.02.2016, http://www. sozcu.com.tr/2016/dunya/esad-turkiye-suriyeye-saldirirsa-1088412/ Erisim Tarihi: 01.05.2016

-Sözcü Gazetesi, Soner Yalçin, "Ayn'el Arap", 1 Ekim 2014, http://www.sozcu.com.tr/2014/yazarlar/soner-yalcin/ayn-el-arap-613043/ Erisim Tarihi: 18.05.2016

-T.C. Disisleri Bakanligi Web Sitesi, "Türkiye - Suriye Siyasi Iliskileri", http://www. mfa.gov.tr/turkiye-suriye-siyasi-iliskileri-.tr.mfa Erisim Tarihi: 04.04.2016

-Taraf Gazetesi, "Cumhurbaskani'na göre Kobani degil Ayn'el Arap" http://arsiv. taraf.com.tr/haber-cumhurbaskanina-gore-kobani-degil-aynel-arap-166860/

-The Independent, "Isis in Kobani: Turkey's act of abandonment may mark an 'irrevocable breach' with Kurds across the region" 07.10. 2014; http:// www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-in-kobani-turkey-sact-of-abandonment-may-mark-an-irrevocable-breach-with-kurds-acrossthe-9780941.html Erisim Tarihi: 19.05.2016

-TRTHABER, "Esed rejimi DAES petrolünün baslica tüketicisi", 11.12.2015 http://www.trthaber.com/haber/dunya/esed-rejimi-daes-petrolunun-baslicatuketicisi-221858.html Erisim Tarihi: 23.04.2016

-TRTHABER, "DAIS Suriye'deki Saar gaz sahasini ele geçirdi", 02.05.2016, http://www.trthaber.com/haber/dunya/dais-suriyedeki-saar-gaz-sahasini-elegecirdi-248240.html Erisim Tarihi:19.05.2016

-TRTHABER, "Kobani'de çatismalar siddetlendi", 23.10.2014, http://www.trthaber.com/haber/dunya/kobanide-catismalar-siddetlendi-148765.html Erisim Tarihi: 23.04.2016

-TRTHABER, "TDK, TRT'yi Teyit Etti", http://www.trthaber.com/m/?news=tdktrtyi-teyit-etti&news_id=35212&category_id=9 Erisim Tarihi: 21.04.2016

-Vatan Gazetesi, "Esad mi Esed mi?" 23 Kasim 2012, http://www.gazetevatan. com/-esad-mi-esed-mi-494770-gundem/ Erisim Tarihi: 01.05.2016

-Washington Post, Adam Taylor, "France is ditching the 'Islamic State' name - and replacing it with a label the group hates", 17.09.2014 https://www. washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/09/17/france-is-ditching-theislamic-state-name-and-replacing-it-with-a-label-the-group-hates/ Erisim Tarihi: 18.04.2016