Content area
Full Text
Niezwykla parnicc Salomona Szereszewskiego
Salomon Szereszewski - litewski dziennikarz, jeden z najbardziej znanych mnemonistów, byl obdarzony fenomenalnymi zdolnosciami. W jaki sposób zostaly one zauwazone? Wszystko zaczcìo sic od tego, ze szef wezwal go "na dywanik". Codziennie redaktor dziennika wyznaczal zadania pracownikom, podawal adresy i inné szczególowe informacje. Szereszewski nigdy niczego nie notowaì, wiçc redaktor postanowil porozmawiac z nim na temat jego niekompetencji. Ku zdziwieniu szefa, dziennikarz pamiçtal wszystko, co powiedziano podczas odprawy. Redaktor poradzil podwladnemu, aby udal sic do rosyjskiego neurofìzjologa i neuropsychologa Aleksandra Lurii.
A. Luria badai dziennikarza przez ponad 30 lat i opisal jego przypadek w ksiazce O pamicci, która nie miaia grame, Stwierdzil, ze parnicc Szereszewskiego jest "praktycznie niewyczerpana" [Luria 1987, za: Kosslyn 2006]. Mçzczyzna zapamiçtywal bowiem listy slów i liczb dowolnej dlugosci i mògi je odtwarzac w dowolnej kolejnosci (nawet pò 15-16 latach). Zapamiçtanie 50 cyfr zajmowalo mu okolo 3 minuty [Bragdon, Gamón 2006], Zadnego problemu nie sprawialo mu takze odtwarzanie skomplikowanych wzorów matematycznych, których znaczenia nie musial rozumiec. Mògi przypomniec sobie nie tylko material, którego miai sic nauczyc, ale takze okolicznosci, w jakich go zapamiçtywal (strój badacza, miejsce). Zdolnosci Szereszewskiego byly zwiazane z pamiçci^ wzrokow^, dlatego próbujac zapamiçtac dzwiçki, przekladal je na obrazy Pozwalalo mu to na wzrokowy odbiór informacji.
Czy S. Szereszewski nigdy nie miai trudnosci z odszukaniem informacji w pamicci? Problemy pojawialy sic, gdy podczas kodowania umiescil obiekt w miejscu, w którym mògi bye pózniej przeoczony (np. bialy obiekt na bialym tie, ciemny obiekt zbyt daleko od lampy ulicznej). Luria wszystkie te blçdy przypisywal percepcji, a nie funkcjonowaniu pamicci [Bragdon, Gamón 2006]. Dziennikarz nie potrafil jednak zapamiçtywac slow abstrakcyjnych, których nie mozna przelozyc na obrazy, np.: nie, nieskonczonosc. Co wiçcej, nie rozumial znaczenia tych slow. Ponadto bodzce uboczne bardzo mu przeszkadzaly: gdy ktos kaszlal w trakcie zapamiçtywania tekstu, pojawial sic u niego obraz mgly zaslaniajacej fragmenty materialu. Spontaniczne zapamiçtanie informacji bylo día niego niemozliwe, a ich nadmiar odczuwal jako bardzo nieprzyjemny [Maruszewski 2001].
Co dawalo mu takie mozliwosci? Dziçki czemu jego pamicc mogia funkcjonowac w taki sposób? Za fenomenaln^ zdolnosc Szereszewskiego odpowiadaj^: pamiçc fotograficzna oraz synestezja.
Pamiec fotograficzna
Zastanawiajac sic nad tym, jak funkcjonuje pamiec fotograficzna, warto przytoczyc fragment z ksiazki Allena D. Bragdona i Davida Gamona Kiedy mózg pracuje inaczej [2006,5.77]:
Spróbuj sobie wyobrazié, ze na...