Sunus

Yakin dönem Cumhuriyet tarihimizin, Osmanli Devleti'nin özellikle son asrinda vuku bulan birçok toplumsal, siyasal ve askeri meseleden bagimsiz olarak degerlendirilemeyecegi gerçeginden hareketle bu sayimizda da Osmanli geçmisine dair incelemelere yer vermeye devam ediyoruz. Bahsi geçen çalismalardan ilki, 19. Yüzyil boyunca büyük güclerin nüfuz mücadelesinde kesisme noktasi olarak tammlayabilecegimiz Balkan cografyasina, Sirbistan'a dair. Selim ASLANTAÇ, çalismasinda Sirbistan'in ilk anayasasi olarak ifade ettigi Turski Ustaifm (Türk Anayasasi) tarihçesini Osmanli Devieti, íngiltere ve Rusya'nin bölgeye iliskin politikalari baglaminda ele almaktadir.

istisnai mahiyetteki Altincí Daire-i Belediye'yi göz ardi ettigimizde, özellikle Batí Avrupa metropol ve kentlerine kiyasla modem anlamda bir Türk belediyecilik anlayisinin ve buna bagli bir sehir silüetinin neredeyse asirlar süren bir gecikme yasadigini söylemek yanlis olmaz. Isil UÇMAN ALTINIÇIK, An Assessment on the Definiton ofPubliäty in Ottoman Context baslikli çalismasinda 19. yüzyildaki sözkonusu yeni modern yapili çevrenin zaman-mekân kültüründeki dönüsüme dair ilginç analizler ortaya koymakta.

Demokrasi tarihimizde önemli bir asama olarak kabul edilen IL Mesrutiyet, ilam akabinde Osmanli toplumunun Bâbiâli nezdinde temsili adina renkli ve heyecanli görüntüler sunmustu. Ancak yönetici elit ve aydinlarin mayalamaya çalistigi Osmanhhk ruhunun toplumun farkli kesimlerince kabul görmedigini anlamak fazla zaman almadi. Nilüfer ERDEM, çalismasinda Mesrutiyet meclisinin Rum milletvekillerinden Harisiyos Vamvakas'i, söylev ve faaliyetieri çerçevesinde analiz ederek son dönem Osmanli politik dünyasina dair kesitier sunmaktadir. Öte yandan, ayni dönemde Büyük Sapof'm uzun ve yipratici bir hai almasi, gerek Osmanli'yi gerekse müttefik gücleri, askeriyenin ve kamuoyunun moral durumunun yükseltilmesi adina bazi girisimlere sevketmisti. Avusturya - Macaristan Lmparatoru Karl ve esi ïmparatoriçe Zita 1918 Mayis'inda îstanbul'a bir ziyaret gerçeklestirerek birçok resmi ve özel temaslarda bulunmuslardi. Ali Servet ÖNCÜ, çalismasinda bu ziyaretin detaylari ve arka plamna iliskin analizler sunmaktadir.

2. Dünya Savasi'ni takip eden yillarda, Türkiye'de demokratik rejimin sekillendigi ve siyasal hayatin degistigi kritik bir sureçte iktidan devralan Demokrat Parti, yeni bir siyasetçi tipinin de ortaya çikmasina yol açmistir. Günümüzde izlerini yogun olarak devam ettiren bu siyasi hareket, arasurmaci Gülay SARIÇOBAN'in tasviriyle, halkin ayagina giden, popülist söylemleri oían, dini ön plana çikaran, muhalefeti sinirlandirmak adina demokratik degerlerden ödün veren, diger taraftan bilinçli ve liberal politikalar üretip Batiyi hedef alan bir siyasetçi tipi yaratmistir. Bu baglamda Sariçoban, çalismasinda Demokrat Parti'nin ortaya çikardigi politik atmosferde yetisen bir siyasî portreyi, Samet Agaoglu'nu degerlendirmektedir. Patrikhanenin inisiyatifine bagli olarak 1971 yilinda faaliyetlerine son verilen Heybeliada Ruhban Okulu'nun teoloji bölümü, aradan geçen sureç içerisinde bir dizi tarihi, siyasi ve tedrisi tarûsmayi beraberinde getirerek güncelligini korumustur. Emruhan YALÇIN, Heybeliada Ruhban Okulu'nun Patrikhane'nin talep ettigi kosullar çerçevesinde yeniden açilmasi tarüsmalarina, Lofçan'dan modem Turk hukuk sistemine dek bir dizi anayasal ve uluslararasi akit îsiginda yaklasarak, konuyu genis olçekli bir perspektiften degerlendirmektedir.

Kirimli bir aydin, sair, ilim adami ve dilbilimci olarak karsimiza çikan Bekir Sitki Çobanzade, Türkoloji biliminin temellerinin insasindaki katkisiyla taninmaktadir. Elnur AGAYEV, 1920? ve 1930'lu yillarda Azerbaycan'i Tedkik ve Tetebbu Cemiyeti'nde gerçeklestirdigi faaliyetier çerçevesinde Çobanzade'nin bu yillar Türkiyesi'ndeki maarif ve medeniyet sahalarinda yapilan islahadara bakisini ortaya koymaktadir. Ayni yillarda, Balkan cografyasinda da Türkiye'deki gelismeleri yakindan takip eden ve gündeme tasiyan bir kidenin varligi söz konusudur. Metin OMER, çalismasinda 1930 yilinda Romanya'da yayin hayatina baslayan Turk Birligi gazetesinin tarihçesine ve buradaki Turk matbuatina dair içerik analizleri sunmaktadir. Cumhuriyet dönemi süreli yayinciligina iliskin bir diger çalisma Serhat KÜCÜK tarafindan Tiirkjye'de Bilimin Popüleriejürilmesi Süreánde Süreli Yaymciligin Ro/ü: Fen Alemì Omegi (1925-1926) basligi altinda gerçeklestirildi. Kücük, çalismasinda Türkiye'nin ilk popüler bilim dergisi oían Fen Alemi'ni, orijinal nüshalari üzerinden söylem analizine tabi tutmak suretiyle, bilimin genis kidelere yalin bir dille aktarimina ve bu politikanin arkaplamna dair tespitier sunmaktadir.

20 Haziran 2013, Beytepe / Ankara