Samed Vurgun'un 'Ferhad ve Şirin' Oyunu İle Nazım Hikmet'in 'Ferhad ile Şirin' Oyunu Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme

Abstract

Doğu edebiyatlarında asırlardır işlenen Hüsrev ü Şirin hikâyesinin bir bölümü olup sonradan genişletilen Ferhad ü Şirin hikâyesi, tiyatro edebiyatına da konu olmuştur. Türk edebiyatında hikayeyi tiyatro eserine dönüştüren şairler arasında, farklı coğrafyalarda fakat aynı dönemlerde yaşamış ve aynı sanat metodunu benimsemiş olan Nazım Hikmet ve Samed Vurgun özellikle dikkati çekmektedir. Azeri Edebiyatında Samed Vurgun, hikâyeyi Ferhad ve Şirin adıyla manzum olarak oyunlaştırırken XII.yüzyıl şairi Nizamî'nin Hüsrev ve Şirin mesnevisini kaynak olarak almıştır (1941). Nazım Hikmet ise Ferhad ile Şirin'i, eserin halk hikâyesi versiyonunu esas alarak mensur bir tarzda kaleme alır (1948). Her iki şair de Toplumcu Gerçekçi sanat anlayışlarını bu eserlerine de yansıtmışlar, bir halk kahramanı olan 'Ferhad' karakterini ön plana almışlardır. Şairlerin, mizaçlarından, içinde yetiştikleri çevrenin kültüründen ve bireysel hikâyelerinden kaynaklanan farklılıklar, yaşadıkları dönemin siyasî olayları, hikâyeyi yeni unsurlarla zenginleştirmelerine veya bazı unsurları çıkartmalarına neden olmuştur. İki şair de iki aşk ve üç şahıs etrafında kurguladıkları eserlerinde, 'Ferhad'ın Şirin'e duyduğu kuvvetli aşk' motifini muhafaza ederken, Nazım Hikmet bu aşkı halka hizmet aşkına dönüştürmüş; Samed Vurgun ise esere vatan ve hürriyet aşkını ilave etmiştir.

Alternate abstract:

Ferhad ü Şirin story, which has been a chapter of Hüsrev ü Şirin story that was processed in the eastern literatures for centuries, has been also a subject of the theater literature. Among the poets who converted a story into a theater play in Turkish literature, Nazım Hikmet and Samed Vurgun, who lived in different geographies but in the same periods and adopted the same art method, especially draw attention. While Samed Vurgun from the Azeri Literature convert the story into a theatre play in a poetical way with the name Ferhad and Şirin, he used the mesnevi Husrev and Şirin of XII century poet Nizamî as a source (1941). Nazım Hikmet, on the other hand, writes Ferhad and Şirin in a prosaic style based on the folk story version of the work (1948). Both poets reflected their Socialist Realist understanding of art to these works, and they featured the character of 'Ferhad', a folk hero. Because of the differences caused by the poets' temperaments, the culture of their surroundings and their individual life stories, and the political events of their time, they enriched the story with new elements or removed some elements. While both poets retained the motif of 'Ferhad's strong love for Sirin' in their works that they built around two love and three people, Nazım Hikmet converted this love into a love of public service and Samed Vurgun added the love of homeland and freedom to the work.