Performans Esasli Bütçeleme Sistemi ve Diger Bütçe Sistemlerinden Farkliliklari Üzerine Bir Degerlendirme

Headnote

Abstract

In the study traditional and modern budget systems are comparatively examined in terms of the anticipated changes with the adoption of budget systems and in terms of allocation efficiency and operational efficiency. The most remarkable system among modern budget systems, namely the "performance based budgeting system" is analysed in detail. The fundamental finding of the study is that there is a consensus in the literature and application on the efficiency and productivity of performance based budgeting system for enhancing managerial efficiency and for the procurement of resource allocation.

Keywords : Budget Systems, Performance Based Budgeting.

JEL Classification Codes H61.

Özet

Bu çaliçmada geleneksel ve modem bütçe sistemleri, bütçe sistemlerinin benimsenmesi ile öngörülen yenilikler, kaynak tahsis etkinligi ve operasyonel etkinlik bakimindan karçilaçtirmali olarak ele ahnmiçtir. Modem bütçe sistemlerinden en dikkat çekici oían "performans esasli bütçeleme sistemi" ise aynntili olarak degerlendirilmiçtir. Çaliçma sonucunda eide edilen temel bulgu performans esasli bütçe sisteminin yönetsel etkinligin artinlmasinda ve kaynak tahsisinin saglanmasinda daha etkin ve verimli oldugu yönünde literatürde ve uygulamada üzerinde görü§ birliginin oldugudur.

Anahtar Sözcükler : Bütçe Sistemleri, Performans Esasli Bütçe Sistemi.

1. Giriç

Bütçe sistemi, devlete emanet edilen kamusal kaynaklann tahsisinde ve kullamlmasinda rol alan aktörlerin karçihkli etkileçimini düzenleyen kurumlar ile bunlann eriçebildigi enformasyonu kapsar (Atiyas ve Sayin, 1997: 8).

Bütçe sistemlerinin kamu kesimi sonuçlannda, mali disiplinin saglanmasinda ve devam ettirilmesi, stratejik önceliklere göre kaynak tahsisinin yapilmasi, iii) program ve hizmet sunum etkinliginin ve verimliliginin gerçekleçtirilmesinde etkili olmasi beklenir (WB, 1998: 17). Kendisinden beklenen bu fonksiyonlan yerine getirebilmesi için bütçenin, hizmet önceliklerinin ortaya konuldugu, kamu hizmeti sunan her hizmet biriminin performansmm degerlendirildigi ve sonucunda, kamu kaynaklannm etkinlik ve verimlilik ilkelerine göre yönlendirildigi bir süreç içerisinde oluçturulmasi gerekir. Bütçe sistemi bu süreci düzenleyen kurallar bütünüdür (Atiyas ve Sayin, 1997: 8).

Buna göre bütçe sistemleri, bütçe sürecinde kullamlmasi öngörülen bilgilere performans bilgisini ilave etmek suretiyle bu bilgilerin diger yönetsel karar ve süreçlerde kullamlmasina yardimci olur. Bütçe sistemleri aynca kaynak tahsis etkinligi ve operasyonel etkinligin gerçekleçtirilmesine önemli katki saglar. Kaynak tahsis etkinligi, yerine getirilmesi planlanan hizmetlere tahsis edilecek kaynaklara karar verilmesi ile ilgiliyken, operasyonel etkinlik bütçenin hizmet amaçlanna ulaçacak çekilde uygulanmasi ve uygulamalardan sapmalann önlenmesi için caydincihk saglamak üzere bütçe uygulamasmm kontrol edilmesi ile iliçkilidir. Çaliçma bütçe sistemleri, bütçe sistemlerinin bu üç temel özelligi çerçevesinde ele alinmiçtir.

2. Bütçe...