Parotis bezi proksimal duktusunda yerlesmis tas: Olgu sunumu/Sialolithiasis in the proximal ductus of the parotid gland: A case report

Headnote

ÖZET

Siyalolitiyazis tükürük bezinin veya bosaltici kanalinin kalkulus ile tikanmasidir. Etkilenen bezde sislik, agri ve enfeksiyon görülür. En sik sirasiyla submandibular bezde, parotis bezinde, sublingual bezde ve minör tükürük bezlerinde görülür. Tedavi takipten, bezin total eksizyonuna kadar genis bir seçenek içerir. Bu yazimizda parotis bezinde tas tanisi ile daha önce basarisiz minimal invaziv cerrahi tedavi yapilmis hastamiz sunuldu. Hastaya yüzeyel parotidektomi yaptik. Parotis bezinin proksimal duktusuna yerlesmis tas saptadik. Hastanin postoperatif takiplerinde herhangi bir problemle karsilasmadik.

Anahtar kelimeler: Siyalolitiyazis, parotis bezi, tükürük bezi

ABSTRACT

Sialolithiasis is characterized by the obstruction of salivary gland or its excretory duct by a calculus. Swelling, pain, and infection are seen in the affected gland. Most common seen in submandibular gland, parotid gland, sublingual gland and minor salivary glands, respectively. Treatment is in a wide range from medical treatment to total excision of the gland. In this case, we reported a patient that have a previously failed surgical treatment for parotid calculi. Superficial parotidectomy was performed. We found the calculi in the proximal ductus of the parotid gland. There was no problem in postoperative follow-up period.

Key words: Sialolithiasis, parotid gland, salivary Gland

GIRIS

Siyalolitiyazis tükürük bezinin veya bosaltici kanalinin kalkulus ile tikanmasidir. Etkilenen bezde sislik, agri ve enfeksiyon görülür. Siyalolitiyazis tüm tükürük bezi hastaliklarinin yaklasik %30'unu olusturmaktadir. %80-95 oraninda submandibular bezde, %5-20 oraninda parotis bezinde ve %1-2 oraninda sublingual ve minör tükürük bezlerinde görülür.1

Siyalolitiyazis patogenezi hala tam olarak anlasilamamakla birlikte tükürük tasi deskuame epitel, yabanci cisim, bakteri veya bakteri ürünleri ile olusan santral çekirdek etrafinda kalsiyumdan zengin kristallerin birikiminden olusmaktadir.2 Siyalolitiyazis zeminde tükürük bezindeki ciddi enfeksiyonlar cerrahi gerektirebilir. Cerrahi olarak transoral siyalodektomi, bezin total eksizyonu, ekstrakorporeal litotiripsi veya son zamanlarda popüler olan siyalendoskopi, lazer litotripsi gibi minimal invaziv prosedürler uygulanabilir.3

OLGU

Otuz bes yasinda bayan hasta sol kulak önünde yaklasik 3 yildir ayda 1-2 atak seklinde olan agri ve sislik sikayeti ile poliklinige basvurdu. Özgeçmisinde bu sikayet ile dis merkezde operasyon geçirdigini belirtti, soy geçmisinde özellik saptanmadi. Sol kulak 3 cm önünde yaklasik 2 cm'lik insizyon skari oldugu görüldü. Yapilan muayenesinde sol kulak önünde yaklasik 3x3 cm'lik, orta sertlikte, fikse olmayan, agrili kitle tespit edildi. Stenon agzindan masaj ile sero-pürülan akinti izlendi. Bimanuel muayene ile tas saptanmadi. Fasial fonksiyonlari normaldi. Laboratuar testlerinde özellik saptanmadi. Yapilan ultrasonografi'de "Sol temporomandibular bileskenin anterior superior komsulugunda büyükleri 8 mm çapinda, 2 adet belirgin akustik gölge veren kaba kalsifik odak izlendi (Intraparankimal parotis bezi kalsifikasyonu? Yanak kaslarinda kalsifikasyon?)" görüldü. Bilgisayarli tomografigörüntülemesinde "Solda masseter kasi içerisinde stensen kanalina uyan lokalizasyonda 7.5 x 5.5 mm boyutunda tas ile uyumlu görünüm izlenmektedir." saptandi (Resim 1). Hastaya medikal tedavi verildi. 6 ay önce minimal invaziv cerrahi geçirdigi ve tas çikarilamadigi için yüzeyel parotidektomi planlandi. Hastadan aydinlatilmis onam formu alinarak genel anestezi altinda fasial sinir dallari korunarak yüzeyel parotidektomi yapildi. Intraoperatif duktus proksimal kismina oturmus 8x6x6 mm'lik tas görüldü (Resim 2). Postoperatif fasial sinir fonksiyonlari normaldi. Komplikasyon gelismeyen hasta taburcu edildi. Histopatolojik inceleme kronik siyalodenit + kalkulus olarak rapor edildi.

TARTISMA

Siyalolitiyazis olgularinin yaklasik %5-20'si parotis bezinde görülür.1 Kalkuluslar daha çok parotis bezinin distal duktusuna yerlesmis olarak karsimiza çikar, intraparankimal ve proksimal duktus yerlesimi daha nadirdir.2 Etyolojisi tam olarak belli degildir, ancak mekanik nedenler, inflamatuar nedenler, kimyasal nedenler, nörojenik nedenler, enfeksiyöz nedenler, yabanci cisimler suçlanmaktadir.4 Sikayet olarak etkilenen bezde sislik, agri ve enfeksiyon görülür. 1 Parotis bezi taslarinda medikal tedaviye cevap vermeyen ve sik tekrarlayan olgularda cerrahi düsünülür. Cerrahi tedavi transoral siyalodoktomi ve siyalendoskopi, litotripsi ve dogrudan ulasim gibi minimal invaziv cerrahi müdahaleleri içerir.3,5 Siyalendoskopi çapi 5 mm'den küçük ve daha çok kanal distaline yerlesmis olan taslarda uygulanabilen bir yöntemdir.5 Ekstrakorporeal litotripsi küçük ve distal yerlesimli birden fazla tas olan olgularda %50-60 basari oraniyla kullanilabilen bir yöntemdir. Ancak potansiyel parankim yaralanmasi ve fibrozis riski vardir.6 Ayrica son yillarda dogrudan tasin bulundugu lokalizasyona yönelik eksternal yaklasimlar da yapilabilmektedir.7 Parotidektomi multipl tas olan olgularda, rekürren tas olgularinda ve basarisiz minimal invaziv girisim sonrasinda uygulanan bir yöntemdir.6 Daha önce basarisiz minimal invaziv cerrahi girisim geçirdiginden dolayi hastaya yüzeyel parotidektomi yapildi.

Sonuç olarak medikal tedaviye ragmen tekrarlayan parotit olgularinda tas ayirici tanida düsünülmeli ve minimal invaziv girisim ile sonuç alinamayan olgularda parotidektomi yapilmalidir.

References

KAYNAKLAR

1. Oteri G, Procopio RM, Cicciù M. Giant Salivary Gland Calculi (GSGC): Report of two cases. Open Dent J 2011;5:90- 5.

2. Ord RA, Pazoki AE. Salivary gland disorders. In: Miloro M, ed. Peterson's Principles of Oral and Maxillofacial Surgery 2nd edn. London: BC Decker Inc, 2004:674.

3. Marchal F, Dulguerov P. Sialolithiasis management: the state of the art. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2003;129:951- 6.

4. Bodner L. Parotid sialolithiasis. J Laryngol Otol 1999;113:266-7.

5. Nahlieli O, Shacham R, Bar T, et al. Endoscopic mechanical retrieval of sialoliths. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2003;95:396-402.

6. Iro H, Schneider Th, Fodra C, et al. Shockwave lithotripsy of salivary duct stones. Lancet 1992;339:1333-6.

7. Karavidas K, Nahlieli O, Fritsch M, et al. Minimal surgery for parotid stones: a 7-year endoscopic experience. Int J Oral Maxillofac Surg 2010;39:1-4.