On the Roman Concept of Natio

Abstract

On the Roman Concept of Natio

The aim of this paper is to examine the Roman concept of natio: what did the ancient Romans mean by it, in what sense did they use the term and how does the ancient Roman concept of natio differ from the modern concept of nation? The study is based on a corpus of Latin texts that belong to different periods and different genres. The earliest usages date back to the third century BC and the latest ones to the late second century AD. The texts that form the main source of data derive from the socalled Ciceronian age of Latin literature (8143 BC). The study shows that the Roman concept of natio differed in many respects from the modern concept of nation. For the Romans, natio was primarily a collective term for a tribal community of foreigners who were tied together by the place of birth, but who were not organized into a politically recognized entity. The term was also used pejoratively to denigrate communities of people derided for their common values, interests and activities, as well as a term which referred to the place of origin of a product.

O rzymskim pojęciu natio

Celem niniejszego artykułu jest analiza pojęcia natio w ujęciu starożytnych Rzymian. Spróbuję zastanowić się, jak rozumieli ten termin starożytni Rzymianie, jak go używali i czym różni się ich koncepcja natio od nowoczesnego rozumienia narodu? Swoje badanie opieram na korpusie tekstów łacińskich należących do różnych okresów i reprezentujących różne gatunki. Najstarsze użycia terminu są datowane na trzeci wiek przed narodzeniem Chrystusa, a najnowsze pochodzą z drugiego wieku naszej ery. Główny korpus tekstów powstał w tak zwanym cycerońskim okresie literatury łacińskiej (8143 rok przed naszą erą). Analiza potwierdza istotną różnicę między rzymską koncepcją natio a nowoczesnym rozumieniem narodu. Dla starożytnych Rzymian natio był przede wszystkim terminem zbiorczym opisującym plemienną społeczność cudzoziemców powiązanych wspólnym miejscem urodzenia, ale nie zorganizowanych w politycznie uznaną całość. Termin był także używany w znaczeniu pejoratywnym, degradującym wspólnoty wyśmiewane z powodu ich wartości, zainteresowań i działań, jak również jako termin, który odnosił się do miejsca pochodzenia produktu.