Content area
Full Text
Papus Martinism - Gerard Encausse as a Continuator of Esoteric Tradition
Abstract
The Martinist ideas movement, perceived as a mystical-esoteric branch of Christianity, emerged in the 18th century. The three original founders (Martines de Pasqually, Louis-Claude de Saint-Martin, Jean-Baptiste Willermoz) brought different elements to it, moulding the final shape of the doctrine. Martinism owes its modem revival and popularity to another esotericist. Gerard Encausse (1865-1916) brought fresh spirit to the inheritance of his antecedents and gave it its final architecture. The present text describes the birth of this movement, with special attention to the role of Encausse in its formation.
Slowa kluczowe: martynizm, ezoteryka, G. Encausse, tradycja, doktryna
Keywords: martinism, esoteric, G. Encausse, tradition, doctrine
Poprawne zdefiniowame pojçcia prqdu ideowego zwanego martynizmem moze siç okazac zadaniem trudnym, prawie memozliwym. Sami jego protoplasm dzielili go na martynezizm, willermozizm i martynizm. Nim przejdziemy do odnowiciela tej tradycji Gérarda Encausse'a, postaram siç przyblizyc korzenie nurtu, który zawladnql umyslami filozofów, artystów i zwyklych ludzi czasów oswiecenia.
Historia ruchu wiqze siç nierozerwalnie z trzema osobami: Martinezem de Pasquallym, Louisem Claude de Saint-Martinem i Jeanem Baptiste'em Willermozem. Oni to nadali ksztalt doktrynie zjawiska martynizmu, zapozyczajqc don kabalç, magiç ceremonialnq, spirytualizm, a w koñcu takze elementy mistyki chrzescijariskiej. Zdaniem Roberta Ambelaina, Pasqually, tworzqc swój system, czerpal z gnozy manichejczyków i katarów, czyli z mistycyzmu, herezji i metafizyki1.
Martínez de Pasqually (1727-1774), który w 1754 roku utworzyl stowarzyszenia o nazwie Ordre des Chevalieres Macons Elus Cohens de Univers (Zakon Rycerzy Masonów - Wybranych Kaplanôw Swiata), bardziej znane jako Elus Cohen, rozpoczql propagowanie swych idei wsrôd regulamej masonerii. Struktura utworzonego przez niego zakonu zostala oparta w znacznej mierze wlasnie na systemie tego obrzqdku. Róznila siç od niego zaledwie kilkoma elementami, ujçtymi w Konstytuçji Andersona2, które jednak byly dose znacz^ce (na przyklad rytual lozowy masonerii regulamej nie odwoluje siç do magii czy mistyki), choc wykladnia ontologiczna miala miala wspôlny korzen: "koncepcjç objawienia pierwotnego, czyli objawienia towarzyszqcego stworzeniu czlowieka"3.
Jedynym wiçkszym dzielem pióra de Pasqually'ego byl Traktat o reintegraeji bytów (Traité de la Réintégration des Etres), ukazujqcy ezoterycznq ideç, w mysl ktôrej przez praktyki okultystyczne i zabiegi magiczne czlowiek moze odzyskac bezposredni kontakt ze Stwôrcq. Co wiçcej, zaklada równiez mozliwosc reintegraeji4 swiata, czyli prôbç ponownego przywrôcenia swiatu nalezytej pozycji w relacjach z Bogiem za sprawq...