Kamu Özel Ortaklığı Projelerinde Koşullu Yükümlülükler ve Mali Riskler: Avrasya Tüneli, Osmangazi Ve Yavuz Sultan Selim Köprüleri Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

The public private partnership model, which has become increasingly widespread in developed countries and emerging markets in the post-1980s, is considered as a kind of win-win model that opens up new profitable areas for the private sector and gives the governments ability to to get rid of the problems like increasing budget deficits and debt stocks while implementing infrastructure projects.

This model that based on risk sharing between the public and private sector, which emphasizes the fact that investments will be operated more efficiently by the private sector, is a frequently used method by governments due to the control of public expenditures and the positive effects on budget deficits. State guarantees are often used to encourage private sector participation in projects that are planned to be implemented with PPP. The guarantees given to the contractor firms in these models, which are used extensively in Turkey, are financial risk source for the treasury. Moreover, these guarantees that are given in foreign currency deepens the problem with movements in exchange rate against the Turkish Lira. In this paper, three projects that completed in recent years and the contingent liabilities of the treasury for these projects are evaluated in terms of financial risk.

Alternate abstract:

1980 sonrası dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde gittikçe yaygınlaşan kamu özel ortaklığı modeli, hem özel sektöre yeni karlı alanlar açmakta, hem de artan bütçe açıkları ve borç stokları nedeniyle zor durumda olan hükümetlerin bu sorunlardan uzaklaşarak özellikle altyapı projelerini hayata geçirebileceği bir tür kazan-kazan modeli gibi görülmektedir.

Kamu ve özel sektör arasında risk paylaşımına dayalı olarak, yatırımların özel sektör tarafından daha verimli işletileceği vurgusunu taşıyan bu model, kamu harcamalarının kontrol altına alınması ve bütçe açıklarına olan olumlu etkileri nedeniyle hükümetler tarafından da sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Kamu özel ortaklığı çerçevesinde gerçekleştirilmesi planlanan projelerde özel sektörün projelere katılımını teşvik etmek amacıyla devlet garantileri sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Türkiye’de de yoğun biçimde kullanılan bu modeller çerçevesinde girişilen projelerde projeyi yüklenen firmalara verilen garantiler hazine için mali risk kaynağı olmaktadır. Dahası bu garantilerin döviz cinsinden verilmiş olması döviz kurunda Türk Lirası aleyhine meydana gelen hareketlerle sorunu derinleştirmektedir. Bu çalışmada son yıllarda hayata geçirilip tamamlanan üç proje ve bu projelere yönelik hazinenin koşullu yükümlülükleri mali risk açısından değerlendirilmektedir.