Goralenvolk. Historia zdrady

Wojciech Szatkowski, Goralenvolk. Historia zdrady, Kraków: Firma Ksiçgarsko-Wydawnicza Kanon 2012, ss. 672.

W 2012 r. naktadem wydawnictwa Kanon ukazala siç ksi^zka Wojciecha Szatkowskiego pt. Goralenvolk. Historia zdrady. Autor recenzowanej pracy jest absolwentem Wydzialu Historycznego Uniwersytetu Jagiellonskiego oraz historykiem Muzeum Tatrzañskiego im. Dra Tytusa Chalubiñskiego w Zakopanem. Ma on w swoim dorobku wiele publikacji dotycz^cych dziejôw polskiego narciarstwa1 i artykulów o historii sportów zimowych w Polsce i na swiecie2. Omawiana pozycja jest jego najnowsz^ ksi^zkç.

Recenzowana praca stanowi prôbç ukazania historii kolaboracji górali podhalañskich z Niemcami w latach 1939-1945. Autor, na podstawie kwerend przeprowadzonych w Muzeum Tatrzañskim, Archiwum Pañstwowym w Nowym Targu, Archiwum Instytutu Pamiçci Narodowej w Krakowie, prezentuje w swojej ksi^zce zaangazowanie twórców "Goralenvolku": Waclawa Krzeptowskiego, Henryka Szatkowskiego, braci Krzeptowskich oraz Witalisa Wiedera w niemieck^ akcjç germanizowania mieszkañców Podhala podczas II wojny swiatowej. Ukazana zostala ich dzialalnosc w Komitecie Góralskim3, udzial w akcjach wprowadzania kenkart góralskich "G"4, oraz w rekrutacji górali podhalañskich do ochotniczej jednostki Waffen SS5. Dalsze rozwazania Autora koncentruj^ siç wokól postaci W. Krzeptowskiego oraz powojennych losów bylych czlonków Komitetu Góralskiego. W przyjçtej przez Autora konstrukcji pracy powyzsza problematyka w niewielkim stopniu odnosi siç do stosunku polskich organizacji podziemnych do "Goralenvolku".

Ksi^zka sklada siç z przedmowy, wstçpu, 19 merytorycznych rozdzialów i zakoñczenia. Tekst uzupelniony jest zestawieniem bibliograficznym, wykazami skrótów, tabelami, zdjçciami i ilustracjami. Zasadnicza czçsc omawianej publikacji ma uklad chronologiczny i chronologiczno-problemowy. Wprowadzeniem do rozwazañ nad zjawiskiem "Goralenvolku" w okupowanej Polsce jest pierwszy rozdzial ksi^zki "Goralenvolk"- temat, którego siç boimy. W. Szatkowski nakreslil w nim miçdzy innymi skalç kolaboracji w okupowanej przez Niemców Europie. Niemniej na wyjasnienie kluczowego pojçcia kolaboracji Autor poswiçcil zaledwie 8 stron tekstu (s. 12-20).

Ksi^zka chronologicznie obejmuje lata 1939-1945, Autor uznal jednakze za konieczne rozpocz^c swoje rozwazania od wyjasnienia zwi^zku Waclawa Krzeptowskiego6, dr Henryka Szatkowskiego7, Witalisa Wiedera8, Andrzej a i Stefana Krzeptowskich9 oraz Józefa Cukra10 z ideq zapocz^tkowania akcji "Goralenvolku" na Podhalu przed wybuchem II wojny swiatowej. Niefortunny jest jednak termin "superagenci" (s. 53) uzyty przez Autora w odniesieniu do W. Wiedera i H. Szatkowskiego, który moim zdaniem byl malo wysublimowany w stosunku do opisywanych realiów okupacyjnych. Pozostale informacje na temat dzialalnosci wspomnianych wyzej osób zostaly przez W. Szatkowskiego dokladnie opisane i zaopatrzone w szczególowe przypisy. Na uwagç zasluguje podrozdzial Dr Henryk Szatkowski - miçdzy wielkosciq i zdradq,...