Content area
Full Text
Etykç zawodowa nauczycieli tworz^. nie tylko wartosci, normy i dyrektywy, lecz takze kompetencja budowania zasadnych i odpowiedzialnych s^dów moralnych w sytuacjach, jakie spotykaj^ oni w swej praktyce zawodowej. Kluczowy día etyki nauczycielskiej typ namyslu powinien miec Charakter dyskursywny, poniewaz szkolnictwo jest jedn^ z instytucji demokratycznego pañstwa i tworzy swoist^. przestrzeñ dyskursywn^., w której etyczne kompetencje nauczycieli nie tylko znajduj^ zastosowanie, ale takze rozwijaj^ siç. Same studia edukacyjne stanowi^. w tym kontekscie etap inicjacji procesu ustawicznego rozwoju kluczowych kompetencji nauczycielskich. Wszelkie etyczne kodyfikacje zas s^ nosne i sensowne o tyle, o ile ich przekazy trafiaj^ do spolecznosci szkolnej za spraw^. doswiadczenia, refleksji i dyskursu nauczycieh. Spróbujmy okreslic specyfikç etyki zawodu nauczycielskiego:
- Moralnosc zawodowa jest czçsci^ ogólnej moralnosci spoleczeñstwa, nie zas odstçpstwem od zasad etyki ogólnej. Teoretyczne, a przede wszystkim praktyczne problemy formulowane przez etykç ogóln^ przenikaj^ w naturalny sposób do etyki zawodowej.
- Do najwazniejszych problemów teoretycznych nalezy okreslenie, czym jest - lub byc powinien - "odpowiedzialny os^.d" ze strony nauczyciela.
- Najwazniejszym pytaniem praktycznym etyki zawodowej byloby wobec tego pytanie o sposób ksztaltowania kompetencji "odpowiedzialnego os^du" wsród nauczycieli.
Odpowiedzialny osqd nauczycielski
Swiatowa federacja nauczycielskich zwi^zków zawodowych (El - Education International) przyjçïa w 2001 roku Deklaracjç w sprawie etyki zawodu nauczyciela, która przedstawiala "zbiorowe oraz indywidual- ne zobowi^zania nauczycieli wobec zawodu i spoleczeñstwa, w tym wobec uczniów"1. Dokument dal asumpt do tworzenia kodeksów etycznych, nad którymi pracowac mialy, niezaleznie od siebie, krajowe zwi^zki zawodowe nauczycieli. W Polsce El reprezentowane jest przez dwie najwiçksze tego rodzaju formacje: Zwi^zek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) oraz Sekcjç Krajow^ Oswiaty i Wychowania NSZZ Solidarnosc (SKOiW). Zjazd Delegatów ZNP w listopadzie 2006 roku zobowi^zal wladze zwi^zkowe do wypracowania koncepcji maj^cej dostosowac wspomnian^ Deklaracjç do potrzeb i warunków polskich. Z kolei Rada SKOiW uznala, ze prawa, obowi^zki i zasady odpowiedzialnosci dyscyplinarnej w Karcie Nauczyciela wystarczaj^co reguluj^. etos pracy nauczyciela2.
Przyjrzyjmy siç napocz^tek Deklaracji El: wszak podkreslono w niej, iz "dokonywanie odpowiedzialnego os^du jest podstaw^ zawodowej dzialalnosci i dokonañ opiekuñczych kompetentnych i zaangazowanych nauczycieli i wychowawców". W kolejnych artykulach (I-VI) dokument okresla szeroki zakres odpowiedzialnosci nauczyciela, stwierdzaj^c jego powinnosci wzglçdem profesji, uczniów i wychowanków, kolezanek i kolegów, kierownictwa, rodziców oraz nauczycieli w ogóle. Deklaracja wskazuje równiez na koniecznosc dyskutowania o podstawowych wartosciach zawodu nauczycielskiego, które "moze przyczynic siç do wzrostu zadowolenia z wykonywanej...