Een verboden genotspil als exportproduct: XTC in de lage landen en de reactie van de overheid

Tijdschrift voor Criminologie 2006 (48) 2 155

Een verboden genotspil als exportproduct

XTC in de lage landen en de reactie van de overheid

Rudie Neve en Marianne van Ooyen-Houben

Nederland en België worden gezien als de belangrijkste productielanden van XTC in de wereld. Vooral Nederlandse misdaadondernemers zouden alle delen van de wereld bevoorraden. In dit artikel willen we ingaan op het ontstaan van de

Nederlandse rol in de XTC-branche en de manier waarop de Nederlandse overheid hierop heeft gereageerd. We beginnen met een korte terugblik, waarin we terug- gaan naar de 'bron'. XTC is net zo min als tulpen een Nederlandse uitvinding.

We gaan in vogelvlucht, en deels op basis van journalistieke bronnen, langs de ontwikkeling van het middel en de manier waarop de productie en het gebruik in

Nederland en België tot ontwikkeling kwamen.

DeXTC-brancheisillegaal,waardoorhetnietmogelijkisomervolledigeinformatie over te krijgen. Door veldwerk van Nederlandse onderzoekers is inzicht verkregen in de samenhang tussen XTC-gebruik en stijlen in het uitgaansleven. Daarnaast is XTC opgenomen in regelmatig uitgevoerd onderzoek op het gebied van drug- gebruik door de algemene bevolking en bepaalde groepen, wat vrij betrouwbare cijfers oplevert. Meer problematisch zijn de cijfers over de productie. Deze zijn vooral gebaseerd op inbeslagnemingen, waarvoor de cijfers in Nederland al niet geheel dekkend zijn. De situatie in andere landen is veelal nog slechter, waardoor het moeilijk is om iets te zeggen over het aandeel van de Nederlands/Belgische

XTC-producenten in de wereldmarkt.

In de loop van de jaren negentig ontstond ook een 'XTC-beleid', dat vooral gericht is op het terugdringen van de productie en de internationale handel. De vorderin- gen in de uitvoering van de nota Samenspannen tegen XTC, die nog tot 2006 loopt, worden onder de loep genomen en tot slot worden de meest recente ontwikkelin- gen in de XTC-branche en de opsporing kort besproken.

Oorsprong en introductie in de lage landen

Ecstacy of (in de conventie van Nederlandse overheidsrapporten) XTC, met als werkzame stof MDMA, werd voor het eerst samengesteld in 1898 bij de Duitse farmaceutische firma Merck, die er in 1914 patent op kreeg. De belangrijkste grondstof voor MDMA was Safrol, een product dat gewonnen wordt uit onder andere Sassafrasolie (Adelaars, 1991). Safrol is nog steeds een belangrijke grond- stof voor XTC, ook in Nederland, hoewel nu vooral het...