Bilissel Davranisçi Terapide Ev Ödevi Uygulamalari/ Homework Assignments in Cognitive Behavioral Therapy

Headnote

Özet

Ev ödevleri bilissel davranisçi terapinin önemli bir yönü olarak kabul edilmistir. Ilk seanslarda hastalardan ev ödevleri ile genellikle bilgi almak ve vermek hedeflenirken ilerleyen seanslarda terapi oturumunda ögretilen beceri ve tekniklerin hastalarin gündelik yasamina aktarilmasi amaci vardir. Birçok çalismada uyum saglayip ev ödevlerini düzenli yapan hastalarin yapmayan hastalara göre daha fazla iyilesme gösterdigi belirtilmistir. Bununla birlikte yapilan çalismalarda ev ödevlerinin, terapinin etkinligi için önemli bir faktör oldugu ve tedavi sonuçlari üzerinde olumlu etkilere sahip oldugu belirtilmistir. Bu nedenle bilissel davranisçi terapi teknikleri ile çalisan terapistlerin ev ödevlerinin uygulanmasi ile ilgili detaylari bilmesi ve dogru bir zamanda ve sekilde uygulamasi önemlidir. Bu derlemenin amaci, özellikle bilissel davranisçi terapi çerçevesinde kullanilan ev ödevlerinin tanimlanmasi, uygulanmasindaki asamalarin ve sik kullanilan türlerinin açiklanmasidir. Ayrica bu makalede ev ödevlerine karsi uyumu etkileyen faktörler açiklanmis ve son olarak da bilissel davranisçi terapi süreci içerisinde kullanilan ev ödevlerinin etkinligi incelenmistir.

Anahtar sözcükler: Bilissel davranisçi terapi, ev ödevi, aktivite planlama.

Abstract

Homeworks have been considered as an important aspect of cognitive behavioral therapy. Generally aimed to get and give information with homework in the initial sessions while it is aimed to transfer into everyday life of the skills and techniques which were taught in therapy session in the further sessions. Many studies indicated that patients who adapt and regularly doing their homework showed more improvement than patients who do not. In addition, studies indicated that homework is an important factor for the effectiveness of therapy and has a positive impact on the results of treatment. For this reason, it is important that therapists who working with the techniques of cognitive behavioral therapy to know details related to application of homeworks and to application the techniques in right time and in the correct way. The aim of this review is to describe homeworks which are particularly used in the cognitive behavioral therapy frame, explain implementation of the processes and commonly used homeworks types. Also it describes factors which influencing compliance against homework, finally examined the effectiveness of homework in the process of cognitive behavioral therapy in this article.

Key words: Cognitive behavioral therapy, homework, activity planning.

EV ÖDEVLERI, hastalarin terapi odasi disinda bilissel, davranissal ve duygusal sorunlari ya da bunlarla ilgili problemleri çözmek için harcadiklari çaba, aktivite ve süre olarak tanimlanir (Freeman 2007). Ev ödevleri, bilissel davranisçi terapinin (BDT) önemli bir parçasidir ve tedavi programlarinin çogunda yer almakla birlikte ilgili terapistler tarafindan siklikla kullanilmaktadir (Helbig ve Fehm 2004). Terapötik bir ortamda verilen ev ödevleri birçok önemli amaca hizmet eder ve hastanin terapi oturumlarinda ögrendigi becerileri günlük yasantisinda uygulamasi için etkili bir yol olarak görülür (Garland ve Scott 2002). Iyi bir ev ödevi, bilissel ve davranissal teknikleri kullanarak hastalardan veri toplamak (düsünce, duygu ve davranislari formlar kullanilarak izlemek yoluyla), hastalarin kendilerini daha fazla egitmesini saglamak (bibliyoterapi araciligiyla), düsünce ve inançlari test edip bunlari yeni davranislar ile degistirmek gibi konularda hastalara firsat sunar (Beck 2011). Freeman (2007) bir çalismasinda ev ödevlerinin ayni zamanda tedavi ya da degisim için hastanin motivasyonun bir ölçütü olarak hizmet edebilecegini ve hastanin terapi odasi disinda tedaviye katilimini sagladigini belirtmistir. Tedavide kazanilan yeni teknikleri hastanin gündelik hayatinda da uygulamasi için kullanilan ev ödevleri, muhtemelen tedavinin kendisi kadar eskidir (Dattilio 2002) ve bu konu üzerindeki arastirmalar son zamanlarda giderek artmistir (Fehm ve Mrose 2008). Yapilan çalismalarda ev ödevlerinin sadece depresyon (Coon ve Thompson 2003) ve anksiyete bozukluklarinin (Woods ve ark. 2002) tedavisinde degil, bunlarin disinda psikotik bozukluklar (Glaser ve ark. 2000, Dunn ve ark. 2002), dikkat eksikligi hiperaktivite bozuklugu (Yovel ve Safren 2006), madde bagimliligi (Gonzalez ve ark. 2006) ve kronik agri (Johnson ve Kazantzis 2004) gibi hastaliklarin tedavisinde de kullanildigi belirtilmistir. Fehm ve Mrose (2008) yaptiklari bir çalismada bilissel davranisçi terapi çerçevesinde tedavi alan hastalarin ev ödevlerine karsi tutumunu degerlendirmis ve hastalarin genel olarak ev ödevlerine karsi olumlu bir tutum sergilediklerini ve bu ödevleri basarili bir sekilde tamamladiklarini belirtmistir.

Alan yazinda BDT ile ilgili sinirli sayida derleme çalismasi vardir. Bu konuda yapilan bir çalismada (Soylu 2014) kanser hastalarinda kullanilan BDT ile ilgili genis bir bilgi verilmistir. Bu çalismada ise bu teknikler arasinda yer alan ve BDT baglaminda farkli hasta gruplarinda kullanilan ev ödevlerinin amaci, uygulama sürecindeki asamalari, sik kullanilan türleri, ev ödevlerine karsi uyumu etkileyen faktörler ve psikoterapi sürecinde kullanilan ev ödevlerinin etkinligi ile ilgili çalismalar gözden geçirilmis ve incelenmistir.

Ev Ödevlerinin Amaci

Beck ve Tompkins (2007) tarafindan yazilan bir kitapta bilissel terapi çerçevesinde kullanilan ev ödevlerinin 6 temel amaci oldugu vurgulanmistir. Bunlar:

1. Sorunlara uygulamali çözümler bulmak

2. Öz farkindaligi artirmak

3. Bilissel, davranissal ve duygusal beceri pratigini artirmak

4. Seanslarda ögrenilen teknikleri pekistirmek

5. Düsünceleri test etmek

6. Nüksleri önlemek

olarak belirtilmistir. Bütün bu ev ödevlerinin temel hedefi, BDT'de oldugu gibi, seanslar esnasinda ögrenilen yeni becerileri seanslar arasinda da uygulayarak uyumsuz düsünceleri belirlemek ve degistirmektir.

Ev Ödevlerinin Asamalari

Ev ödevlerinin yapilmasini tesvik etmek ve kolaylastirmak, bilissel davranisçi terapinin temel özelliklerindendir (Haarhoff and Kazantzis 2007). Baslangiçta ev ödevleri agirlikli olarak bilgi almaya veya vermeye dönük ek çalismalar seklindedir. Ilerleyen seanslarda ise ev ödevlerinin içerigi ortaya çikan bilissel degisikligi yasantiyla desteklemek amaciyla olusturulmus teknikler seklinde olmaya baslar (Türkçapar ve ark. 2009). Son zamanlarda yapilan bir çalismada seans esnasinda hastalara ev ödevleri hakkinda bilgi vermenin, ev ödevlerini tamamlamasi için tesvik etmenin ve hastalarin ilk ev ödevlerini yapmamalari halinde bu duruma neden olan faktörlerin belirlenmesinin gelecek ev ödevlerine olan bagliligi artiracagi belirtilmistir (Jungbluth ve Shirk 2013). Bu nedenle hastalara verilmeden önce ev ödevlerinin önemi ve içerigi hakkinda açiklamalar yapilmali ve gerekçeleri söylenmelidir. Danisana önerilen ev ödevlerinin süreci ve bu süreç içerisinde dikkat edilmesi gereken noktalar kisaca Sekil 1. de gösterilmistir.

Verilen ev ödevlerinin türü hastadan hastaya degisiklik gösterebilir. Bu süreçte önemli olan noktalardan birisi ev ödevleriyle birlikte hastanin seanslar disinda da tedavi amaçlarina ulasmak için çabasini devam ettirmesini saglamaktir. Terapistler seanslarda terapi notlarini okuma ve aktivite planlama gibi standart ev ödevleri önerebilir veya seans esnasinda tartisilan bir sorunun ardindan bu sorunla ilgili yararli olabilecegini düsündügü herhangi bir ev ödevi hakkinda hastalarindan fikir isteyebilir. Böylece terapistler hastanin kolay olduguna inandigi ve bu nedenle onlarin yapma ihtimalinin daha yüksek oldugu ödevleri verebilir. Bu süreç içerisinde önemli olan konu, terapistlerin ve hastalarin ev ödevlerinin sikligi ve süresi konusunda fikir birligi içinde olmalaridir (Beck ve Tompkins 2007).

Ev ödevlerine hastalar ile birlikte karar verilmesi ödevlerin tamamlanma oranini artirabilir. Fakat özellikle ilk seanslardan sonra hasta ev ödevleri hakkinda yeterli bilgi sahibi olmayabilir veya hangi ödevlerin kendisi için yararli olabilecegi hakkinda bir fikri olmayabilir. Bu nedenle ilk seanslardan sonra asagidaki ev ödevleri hastalara önerilebilir.

1. Amaç listesi olusturma

2. Bilgi vermeye yönelik BDT ile ilgili kitap okuma (Bibliyoterapi)

3. Psikoegitim meteryalleri

4. Kendini gözlemleme (Self monitoring)

5. Etkinlik kaydi

Ilerleyen seanslarda ise terapist, hasta ile is birligi yaparak ev ödevleri konusunda karar vermek için hastalara asagidaki sorulari yöneltebilir.

1. Seans sirasinda birlikte ele aldigimiz bu teknigi (herhangi bir teknik olabilir) bu hafta yalniz kaldiginiz zamanda da uygulamak ister misiniz?

2. Eger evden çikmadan önce bu notlari okursaniz bu durumun size yardimci olabilecegini düsünüyor musunuz?

3. Sizi rahatsiz eden düsünceler tekrar akliniza geldigi zaman sizce bu düsünceler ile ilgili ne yapabilirsiniz? (Terapist daha önce hastaya sorunuyla ilgili basa çikma becerileri kazandirmis olmalidir)

Ev Ödevi Türleri

Düsünce ve Davranis Derecelendirme Ölçekleri

Bu tür ev ödevleri özellikle bilissel çarpitmalari olan hastalarin tedavisinde önemlidir. Klinik olarak bilgi saglayan ve öz bildirim (kendini derecelendirme) ölçekleri olarak kullanilan bu testler, seans sonrasi ev ödevleri veya seans sirasinda hastanin duygudurum degisikliklerini gözlemlemek amaciyla bir öz rapor ölçütü olarak uygulanabilir. Bu tür ölçeklerin kullanilmasi terapi sürecinde veya terapinin sonuna dogru hastadan geribildirim saglanmasina yardimci olur. Beck Depresyon Envanteri ve Beck Anksiyete Envanteri bu tür ev ödevlerinde siklikla kullanilan ölçeklerdendir (Kazantzis ve ark. 2003). Beck Depresyon Envanteri, grup veya bireysel olarak kisinin kendi kendisini derecelendirerek veya yanitlari sözel olarak ifade etmesi seklinde uygulanabilirken (Smarr ve Keefer 2011), Beck Anksiyete Envanteri yine kisinin kendi kendisini derecelendirerek bireysel olarak uygulanabilir (Jullian 2011).

Self-Monitoring (Kendini Gözlemleme)

Kendini gözlemleme ev ödevinde, hastalardan temel sorunlari ile ilgili bilissel ve davranissal durumlarinin kayitlarini tutmalari istenir. Bu ev ödevi teknigi, hastanin sorununun yapisi hakkinda hastadan daha net bir fikir almak için terapiste yardimci olur. Bu durum ayni zamanda belirtileri gün içerisine yayilmis, aliskanlik haline gelmis ve bu semptomlari tarif etmekte zorlanan hastalar için de yararli olabilir. Fakat terapistler endiseli hastalarda kendini gözlemlemenin endiseyi provoke edebilceginin farkinda olmalidirlar. Bu aktivete sirasinda hastadan aile üyeleri ile yasadigi etkilesim sirasindaki otomatik düsünce ve inançlara konsantre olmasi istenir (Huppert ve ark. 2006).

Asamali Etkinlik Planlamasi

Bu teknikle hastalar öncelikle yapmak durumunda oldugu seylerin listesini çikarir ve listedekilerden birisini seçerek bunun gerçeklesmesi için hangi adimlarin atilmasi gerektigini belirler. Bu adimlar ilerleyen zamanlarda kendi içlerinde bölünebilir. Terapist bu adimlarin hastanin basa çikabilecegi büyüklükte olmasina dikkat etmelidir. Adimlari belirledikten sonra hasta konuyu zihinsel olarak prova edebilir ve karsilasabilecegi olasi zorluklari yazarak bu adimlarla ilgili ne yapabilecegini düsünür. Bu süreçte terapist hastasina 'Uygulamaya birinci adimdan baslayin ve diger adimlari yok sayarak sadece önünüzdeki adima odaklanin. Sizi bekleyen yapmak zorunda oldugunuz islere degil basardiginiza odaklanin, yaptiginiz seyleri küçümseyen veya hiçe sayan olumsuz düsüncelere dikkat edin' seklinde önerilerde bulunabilir (Türkçapar 2007).

Yüzlestirme

BDT'nin etkin olmasi için daha önceki seanslarda terapist ile yapilmis olan yüzlestirme egzersizlerinin ödev olarak danisanin kendi basina evde, sokakta veya toplu tasima araçlarinda uygulamasi gerekmektedir. Yüzlestirme tedavisinin degerlendirme, tedavi rasyonelinin açiklanmasi-kademeli yüzlesme listesinin yapilmasi ve tepki önleme kurallarinin belirlenmesi olmak üzere üç asamadan olusur. Son olarak da planlanan yüzlesme seanslarinin gerçeklestirilmesi ve ödev olarak danisanin kendi kendine yüzlestirme yapmasi yer almaktadir (Akkoyunlu ve Türkçapar 2013).

Ev Ödevlerine Olan Uyumu Etkileyen Faktörler

Detweiler ve Whisman'in (1999) çalismasina göre ev ödevlerinde görülen uyumsuzluga neden olan terapist faktörleri, danisan faktörleri ve ev ödevi ile ilgili faktörler olmak üzere 3 tür faktör vardir. Ev ödevlerinin yapilma ihtimalini azaltabilecek danisan ile ilgili faktörler kötümserlik, öz yeterlilik, hastaligin siddeti ve motivasyon gibi degiskenleri içerir. Terapist ile ilgili faktörler ise terapistin pozitif bir terapötik ittifak gelistirmek ve bu durumu korumak için güçlü ve etkili bir ödev uyumunu pekistirici tarziyla ve olabilecek engelleri öngörebilmesi ile ilgilidir. Son faktör olan ev ödevleri ile ilgili faktörler, hastanin ev ödevlerini yapma olasiligini artirmak amaciyla ev ödevinin hastanin seviyesine uygun olup olmadigini ve ev ödevlerinin danisana açik ve somut olarak tarif edilmis olmasini içerir.

Ev ödevlerini tamamlama, psikoterapinin sonucuna katki saglayabilir (Addis and Jacobson 2000). Edelman ve Chambless (1995) tarafindan grup BDT tedavisi alan 52 hasta üzerinde ev ödevlerine olan bagliligin incelendigi bir çalismada, ev ödevlerine karsi daha fazla baglilik gösterip ev ödevlerini tamamlayan hastalarin daha düsük anksiyete gösterdikleri ve ev ödevlerinin uzun vadede daha önemli olabilecegi belirtilmistir. Nitekim son zamanlarda LeBeau ve arkadaslari (2013) tarafindan yapilan bir çalismada ev ödevlerine olan uyumun artirilmasinin BDT sonuçlarini iyilestirmek için son derece pratik ve etkili bir yol oldugu belirtilmistir.

Ev ödevlerine uyumu etkileyen gerek hasta ve terapist ile gerekse de ev ödevleriyle ilgili faktörler bir çok çalismada incelenmistir. Ev ödevlerine olan uyum ile hasta özellikleri arasindaki iliski incelendiginde yasli ve issiz hastalarin ev ödevlerini daha iyi yaptiklari belirtilmistir (Schmidt ve Woolaway-Bickel 2000). Ayni konu üzerinde yapilan farkli bir çalismada ise hastalarin ev ödevleri konusunda istekli olmasinin depresyona yönelik BDT de pozitif sonuçlar ile iliskili olabilecegi belirtilmistir (Neimeyer ve ark. 2008). Bazi arastirmacilar ise hastalikla ev ödevlerine olan uyuma odaklanmis, hastaligin siddeti ile ev ödevlerine olan uyum arasinda herhangi bir iliski olmadigini belirtmistir (Burns and Spangler 2000). Dunn ve arkadaslari (2006) ise bilissel-davranisçi terapi alan 29 hasta üzerinde terapötik ittifakin ev ödevlerine olan uyum arasindaki iliskiyi incelemisler ve terapötik ittifakin ev ödevine olan uyumu yordayan bir degisken oldugunu belirtmistir. Bu alanda son zamanlarda yapilan Weck ve arkadaslarinin (2013) çalismasinda ev ödevlerinin gözden geçirilme sirasindaki terapötik uyumun, ev ödevlerinin tamamlamasiyla iliski içerisinde oldugu fakat ev ödevlerinin tamamlanmasi ve tedavi sonuçlari arasinda bir iliski olmadigi belirtilmistir.

Ev ödevlerinin takibi sayesinde bu tekniklerin seanslar arasi zamani doldurmak için degil tedavide çok önemli bir yerinin oldugu konusunda hastaya dolayli bir mesaj verilecektir. Nitekim ev ödevlerinin takibinin çok önemli oldugu konu ile ilgili yapilan bir çalismada belirtilmistir (Dattilio 2002). Ayrica terapistin ev ödevlerini gözden geçirmesinin ev ödevlerinin tamamlanmasinin güçlü bir sekilde belirleyicisi oldugu bu konuda yapilan baska bir çalismada belirtilmistir (Bryant ve ark. 1999). Bu nedenle ev ödevlerinin kontrol edilmesi ve hasta ile birlikte karar verilerek hastaya yeni ödevlerin verilmesi ödevlerin yapilma olasiligini artirabilir.

Ev Ödevlerinin Etkinligi

Ev ödevlerinin etkinligini arastiran çalismalarin çogu, ev ödevlerini tamamlamanin tedavi sonucu ile iliskisine odaklanmistir. Bu konudaki önemli çalismalardan bir tanesi Kazantzis ve arkadaslari tarafindan (2000) yapilan 27 çalismanin incelendigi meta analiz çalismasinda ev ödevlerinin terapi sonucu üzerinde önemli derecede olumlu etkilerinin oldugu belirtmistir. Rees ve arkadaslari (2005) anksiyöz ve depresif hastalar üzerinde 10 hafta boyunca bilissel davranisçi terapi çerçevesinde uygulanan ev ödevlerinin sayisini ve kalitesini arastirmislardir. Çalismaya 94 hasta dahil edilmistir. Çalisma sonucunda ev ödevlerinin kalitesinin ve sayisinin tedavi sonrasi ve tedaviden 1 ay sonra anksiyete, depresyon ve yasam kalitesi üzerinde belirleyici rol oynadigi belirtilmistir. Bu çalismanin sonuçlari BDT çerçevesinde kullanilan ev ödevlerinin önemini ve BDT'nin önemli bir parçasi oldugunu gözler önüne sermistir. Bunlarla birlikte bu arastirmada keyifli aktiviteler planlama ve maruz birakma gibi davranissal ev ödevlerinin depresyon ve yasam kalitesi için en önemli ev ödevi türleri oldugu da belirtilmistir. Burns ve Spangler'in (2000) yaptiklari bir çalismada, depresyon için bilissel davranisçi tedavi çerçevesinde kullanilan ev ödevleri 2 farkli hasta grubunda incelenmistir. 12 hafta sonunda ev ödevlerini düzenli olarak tamamlayan hastalar ev ödevlerini yapmayan ya da az yapan hastalara göre daha fazla iyilesme göstermislerdir. Bu alanda Mausbach ve arkadaslari (2010) tarafindan yapilan 23 çalismanin incelendigi meta analiz çalismasinda ev ödevlerine uyum ve tedavi sonuçlari arasinda anlamli bir iliski oldugu belirtilmistir.

Ev ödevleri için hastalara yazili yönergeler vermenin ve hastanin motivasyonunun ev ödevlerinin tamamlanmasi ile (Helbig ve Fehm 2004) ve grup BDT tedavisinin ortalarinda verilen ev ödevlerine olan uyumun, tedavi sonrasi korku ve endiseler ile pozitif iliskili oldugu yapilan çalismalarda belirtilmistir (Leung and Heimberg 1996). Gonzalez ve arkadaslari (2006) tarafindan yapilan ve BDT tedavisi alan 123 hasta üzerinde ev ödevlerini tamamlamanin tedavi sonuçlari üzerinde etkisinin incelendigi bir çalismada, ev ödevlerini tamamlamanin, degisim için yüksek düzeyde hazir olan hastalarda, tedavi sirasinda daha az kokain kullanimini yordadigi belirtilmistir. Ayrica yine ayni çalismada arastirmacilar tarafindan ev ödevlerine olan uyumun erken olmasinin tedavinin daha iyi sürdürülmesi ile iliskili oldugu belirtilmistir. Arastirmacilar çalisma sonunda madde kullanim bozuklugu tanili hastalarda BDT tedavisi sirasinda ev ödevleri kullanimini destekledigini belirtmistir. Son zamanlarda yapilan bir çalismada ise tedavi sonuçlari için ev ödevlerinin kalitesinin sayisindan ve maruz birakmanin psikoegitim ve kendini gözlemlemeden daha fazla belirleyici bir faktör oldugu belirtilmistir (Cammin-Nowak ve ark. 2013). Bu nedenle BDT de uygulanan ev ödevlerinin yönergesinin ve verilme zamaninin etkisi dikkate alinmalidir.

Bilgilerimize göre ülkemizde yapilan bilissel davranisçi terapi içerisinde kullanilan ev ödevleri ile ilgili tek arastirma makalesi çok kisa bir süre önce Safak ve arkadaslari (2014) tarafindan yapilmistir. Obsesif kompulsif bozukluk tanili 37 hasta üzerinde bilissel davranisci grup terapisinin etkinliginin degerlendirildigi çalismada terapide 'ölçekleri doldurma', 'bilissel çarpitma kaydi tutma', 'maruz birakma' gibi ev ödevlerinin kullanildigi belirtilmistir. Hasta grubana 14 seans, haftalik 90-120 dakika süren bilissel davranisçi grup terapisi uygulanmistir. Çalismada grup terapileri sirasinda 8 hastanin çesitli nedenlerle tedaviyi biraktigi ve 29 hastanin grup terapilerini tamamladigi belirtilmistir. Arastirmacilar tarafindan ev ödevleriyle ilgili spesifik bir çalisma sonucu belirtilmemisse de çalismayi tamamlayan hastalarin baslangiç-sonuç puanlari arasindaki fark incelendiginde bütün grupta anksiyete, depresyon ve Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Ölçegi puanlarinda anlamli düzeyde azalma tespit edildigi belirtilmistir.

Sonuç

Ev ödevleri tedaviye yardimci olmasi amaciyla tasarlanan ve terapistler tarafindan siklikla kullanilan seanslar arasi aktivitelerdir. Ev ödevleri bilissel davranisçi terapinin ayrilmaz bir bileseni olmus ve ilgili terapistler tarafindan siklikla kullanilmistir. Nitekim yapilan çalismalar ev ödevlerinin, büyük olasilikla daha da önemli hale gelecegini ve günümüzde daha düzenli olarak kullanilacagini öngörmüstür (Norcross ve ark. 2002). Terapötik bir iliski içerisinde verilen ev ödevlerinin terapi sirasinda ögretilen becerileri hastaninda günlük hayatinda kullanmasini saglamak, psikoterapi sirasindaki hastanin aktif konumunu terapi sonrasinda da devam ettirmek ve öz farkindaligi artirmak gibi bir çok önemli amaci vardir. Ev ödevlerinin yapilmasini kolaylastirmak için uygulanmasindaki süreçlere dikkat edilmeli, hastanin durumuna göre dogru zaman ve ev ödevi türü seçilmelidir. Ev ödevleri hastanin sorununa göre degisiklik göstersede genel olarak düsünce ve davranis derecelendirme ölçekleri, kendini gözlemleme, aktivite planlama ve maruz birakma gibi tekniklerden olusur.

Yapilan çalismalar, terapist, hasta ve ev ödevleri ile ilgili faktörler olmak üzere ev ödevlerine olan uyumu etkileyen 3 tür faktör oldugunu belirtmistir. Bu faktörler ev ödevlerinin tamamlanmasini etkilemekte ayni zamanda tedavinin basarisinda önemli hale gelmektedir. BDT çerçevesinde kullanilan ev ödevlerinin etkinligi anksiyete bozukluklari, psikotik bozukluklar, madde bagimliligi ve kronik agri gibi çesitli hastaliklarda kullanilmis ve tedavi sonuçlariyla iliskili oldugu belirtilmistir. Ne yazik ki ülkemizde sinirli sayidaki kaynaklarda psikoterapilerde kullanilan ev ödevlerinin içerigi, uygulamasi ve etkinligi ile ilgili çok az bilgi verilmistir. Bu nedenle özellikle ülkemizde ev ödevleri ile ilgili arastirmalarin artirilmasi ve özellikle BDT yaklasimi ile çalisan terapistlerin ev ödevi türlerini tedavi programlarina dahil etmesi ve kullanmasi önerilir.

References

Kaynaklar

Addis ME, Jacobson NS (2000) A closer look at the treatment rationale and homework compliance in cognitive-behavioral therapy for depression. Cognit Ther Res, 24:313-326.

Akkoyunlu S, Türkçapar MH (2013) Bir teknik: yüzlestirme tedavisi. Bilissel Davranisçi Psikoterapi ve Arastirmalar, 2:121-128.

Beck SJ (2011) Cognitive Behavior Therapy: Basics and Beyond, 2nd ed. New York, The Guilford Press.

Beck SJ, Tompkins MA (2007) Cognitive Therapy. Handbook of Homework Assignment in Psychoyherapy (Eds N Kazantzis, L L'Abate):51-65. New York, Springer.

Bryant MJ, Simons AD, Thase ME (1999) Therapist skill and patient variables in homework compliance: controlling an uncontrolled variable in cognitive therapy outcome research. Cognit Ther Res, 4:381-399.

Burns DD, Spangler DL (2000) Does psychotherapy homework lead to improvements in depression in cognitive-behavioral therapy or does improvement lead to increased homework compliance? J Consult Clin Psychol, 68:46-56.

Cammin-Nowak S, Helbig-Lang S, Lang T, Gloster AT, Fehm L, Gerlach AL et al. (2013) Specificity of homework compliance effects on treatment outcome in cbt: evidence from a controlled trial on panic disorder and agoraphobia. J Clin Psychol, 69:616-629.

Coon DW, Thompson LW (2003) The relationship between homework compliance and treatment outcomes among older adult outpatients with mild-to-moderate depression. Am J Geriatr Psychiatry, 11:53-61.

Dattilio FM (2002) Homework assignments in couple and family therapy. J Clin Psychol, 58:535-547.

Detweiler JB, Whisman MA (1999) The role of homework assignments in cognitive therapy for depression: potential methods for enhancing adherence. Clin Psychol, 6:267-282.

Dunn H, Morrison AP, Bentall RP (2002) Practitioner patients' experiences report of homework tasks in cognitive behavioural therapy for psychosis: a qualitative analysis. Clin Psychol Psychother, 9:361-369.

Dunn H, Morrison AP, Bentall RP (2006) The relationship between patient suitability, therapeutic alliance, homework compliance and outcome in cognitive therapy for psychosis. Clin Psychol Psychother, 13:145-152.

Edelman RE, Chambless DL (1995) Adherence during sessions and homework in cognitive-behavioral group treatment of social phobia. Behav Res Ther, 33:573-577.

Fehm L, Mrose J (2008) Patients' perspective on homework assignments in cognitive-behavioural therapy. Clin Psychol Psychother, 15:320-328.

Freeman A (2007) The use of homework in cognitive behavior therapy: working with complex anxiety and insomnia. Cogn Behav Pract, 14:261-267.

Garland A, Scott J (2002) Using homework in therapy for depression. J Clin Psychol, 58:489-498.

Glaser NM, Kazantzis N, Deane FP, Oades LG (2000) Critical issues in using homework assignments within cognitive-behavioral therapy for schizophrenia. J Ration Emot Cogn Behav Ther, 18:247-261.

Gonzalez VM, Schmitz JM, DeLaune KA (2006) The role of homework in cognitive-behavioral therapy for cocaine dependence. J Consul Clin Psychol, 74:633-637.

Haarhoff BA, Kazantzis N (2007) How to supervise the use of homework in cognitive behavior therapy: the role of trainee therapist beliefs. Cogn Behav Pract, 14:325-332.

Helbig S, Fehm L (2004) Problems with homework in cbt: rare exception or rather frequent? Behav Cogn Psychother, 32:291-301.

Huppert JD, Ledley DR, Foa EB (2006) The use of homework in behavior therapy for anxiety disorders. J Psychother Integr, 16:128-139.

Johnson MH, Kazantzis N (2004) Cognitive behavioral therapy for chronic pain: strategies for the successful use of homework assignments. J Ration Emot Cogn Behav Ther, 22:189-218.

Jullian LJ (2011) Measures of Anxiety. Arthritis Care Res, 63:467-472.

Jungbluth NJ, Shirk SR (2013) Promoting homework adherence in cognitive-behavioral therapy for adolescent depression. J Clin Child Adolesc Psychol, 42:545-553.

Kazantzis N, Pachana NA, Secker DL (2003) Cognitive behavioral therapy for older adults: practical guidelines for the use of homework assignments. Cogn Behav Pract, 10:324-332.

Kazantzis N, Deane FP, Ronan KR (2000) Homework assignments in cognitive and behavioral therapy: a meta-analysis. Clin Psychol, 7:189-202.

LeBeau RT, Davies CD, Culver NC, Craske MG (2013) Homework compliance counts in cognitive-behavioral therapy. Cogn Behav Ther, 42:171-179.

Leung AW, Heimberg RG (1996) Homework compliance, perceptions of control, and outcome of cognitive-behavioral treatment of social phobia. Behav Res Ther, 34:423-432.

Mausbach BT, Moore R, Roesch S, Cardenas V, Patterson TL (2010) The relationship between homework compliance and therapy outcomes: an updated meta-analysis. Cognit Ther Res, 34:429-438.

Neimeyer RA, Kazantzis N, Kassler DM, Baker KD, Fletcher R (2008) Group cognitive behavioural therapy for depression outcomes predicted by willingness to engage in homework, compliance with homework, and cognitive restructuring skill acquisition. Cogn Behav Ther, 37:199-215.

Norcross JC, Hedges M, Prochaska JO (2002) The face of 2010: a delphi poll on the future of psychotherapy. Prof Psychol Res Pr, 3:316-322.

Rees CS, McEvoy P, Nathan PR (2005) Relationship between homework completion and outcome in cognitive behaviour therapy. Cogn Behav Ther, 34:242-247.

Soylu C (2014) Kanser hastalarinda bilissel davranisçi terapi. Psikiyatride Güncel Yaklasimlar, 6:257-270.

Smarr KL, Keefer AL (2011) Measures of depression and depressive symptom. Arthritis Care Res, 63:454-466.

Scheel MJ, Hanson WE, Vaikina (2004) The Process of recommending homework in psychotherapy: a review of therapist delivery methods, client acceptability, and factors that affect compliance. Psychotherapy, 41:38-55.

Schmidt NB, Woolaway-Bickel K (2000) The effects of treatment compliance on outcome in cognitive-behavioral therapy for panic disorder: quality versus quantity. J Consult Clin Psychol, 68:13-18.

Safak Y, Karadere ME, Özdel K, Özcan T, Türkçapar MH, Kuru E et al. (2014) Obsesif kompülsif bozuklukta bilissel davranisçi grup psikoterapisinin etkinliginin degerlendirilmesi. Turk Psikiyatri Derg, 25:225-233:.

Türkçapar MH, Sungur M, Sargin E (2009) Bilissel davranisçi terapiler. In Psikoterapi Yöntemleri (Eds E Köroglu, MH Türkçapar):115-116. Ankara, HYB Yayincilik.

Türkçapar MH (2007) Bilissel Terapi- Temel Ilkeler ve Uygulama, 7.Baski. Ankara, Hyb Yayincilik.

Weck F, Richtberg S, Esch S, Höfling V, Stangier U (2013) The relationship between therapist competence and homework compliance in maintenance cognitive therapy for recurrent depression: secondary analysis of a randomized trial. Behav Ther, 44:162-172.

Woods CM, Chambless DL, Steketee G (2002) Homework compliance and behavior therapy outcome for panic with agoraphobia and obsessive compulsive disorder. Cogn Behav Ther, 31:88-95.

Yovel I, Safren SA (2006) Measuring homework utility in psychotherapy: cognitive-behavioral therapy for adult attention-deficit hyperactivity disorder as an example. Cognit Ther Res, 31:385-399.