Aci Elma Yaginin Yanlis Kullanimina Bagli Dört Zehirlenme Vakasi/Four Intoxication Cases Related to the Misuse of Sage Oil

Headnote

ÖZET

Infantil kolik, 4 ayliktan küçük bebeklerde sik görülen, ailelerin acile sik basvurdugu ve etyolojisi net bilinmeyen aglama krizleridir. Farmakolojik ve ilaç disi pek çok tedavinin denendigi infantil kolikte aileler uykusuz, yorgun kalmakta, olumsuz sekilde etkilenmektedir. Aci elma yagi uçucu bir madde olup infantil kolik tedavisinde ayak tabanina veya karna 1-2 damla seklinde masaj yapilarak uygulanmasi önerilmektedir. Infantil koligin tedavisinde kullanilan çogu ilaç damla formunda oldugu için detayli kullanim bilgisini ögrenmeyen aileler yanlislikla damla olarak veya uykusuzluk ve sersemlik hali ile baska ilaç zannedilerek çocuga içirebilmektedirler. Bu yazida yanlis bilgi veya uygulama sonucu aci elma yagi zehirlenmesi olan 4 vakayi sunmak istedik. Aci elma yaginin reçetelenmesini azaltmak ve ilacin dogru kullanim konusunda ailelere detayli bilgi vermek gerektigini vurgulamak istedik.

Anahtar kelimeler: Aci elma yagi, infantil kolik, zehirlenme

ABSRACT

Infantile colic is excessive crying of infants younger than 4 months. Families of children suffering from infantile colic attend to the emergency department frequently and the etiology is not well-known. However many families of children suffering from infantile colic try pharmacologic and non-pharmacologic treatment, they are sleepless and exhausted and are affected negatively. Sage oil is in volatile form and it is recommended to apply 1-2 drops on plantar and tummy region of the body by massage for the treatment of infantile colic. Most of drugs used for infantile colic are drops and used orally. Families who do not learn detailed usage information may use it orally or may presumed another drug while suffering from sleepless and drowsiness. Herein we reported 4 cases of sage oil intoxication because of wrong information of wrong application of sage oil. We aimed to reduce the prescribing of sage oil in the treatment of infantile colic and emphasize to give more information about proper use of sage oil.

Key words: Infantile colic, intoxication, sage oil

GIRIS

Infantil kolik, gelisimi normal olan, saglikli 0-3 aylik bebeklerde görülen, bazen 4-5 aylik döneme kadar uzanabilen en az üç hafta süreli, haftada üç günden, günde üç saatten fazla ve baska bir nedenle açiklanamayan biçimde huzursuzluk, ajitasyon ve aglamalarin oldugu tablo olarak tanimlanmaktadir [1].

Infantil kolik bebeklerin en sik doktora götürülme nedenleri arasinda olup, basvuru sikligi %17-30 olarak bildirilmektedir [2]. Etyolojide besin alerjisi veya intoleransi, anormal peristaltizm ya da asiri gaz, bebekte barsak hareketlerine asiri duyarlilik ve agri reseptörlerinde çabuk uyarilma, ailede gerilim ve stres rol alabilirken kesin sebep net olarak bilinmemektedir [3].

Çocuk için, ebeveynler için ve hekim için kaygi verici bir durum olup aileler bunun kendi yetersizliklerinden veya çocukta ciddi bir hastalik durumundan kaynaklandigini düsünmektedirler. Saglik çalisani tarafindan aileyi destekleyici, moral verici uygulamalarin yani sira bazi farmakolojik ve nonfarmakolojik tedaviler önerilmekle birlikte etkili ve ayni zamanda güvenli bir tedavi biçimi henüz bilinmemektedir [4].

Piyasada pek çok farmakolojik ürünler olup, hekim önerisi, eczane önerisi, çevredekilerin önerisi veya internet ortaminda arastirma sonucu aileler tarafindan kullanilabilmektedir.

Adaçayi, degisik formlarda spazmolitik, antimikrobiyal, sedatif, anti-enflamatuvar özellikleriyle çesitli klinik durumlarda kullanilabilen Tarim Bakanligi tarafindan onayli, eczanelerde veya aktarlarda satilan bitkisel bir üründür. Elma yagi, adaçayinin yaprakli ve çiçekli dallarindan su buhari distilasyonu ile elde edilen uçucu bir yagdir [5]. Infantil koligi olan çocugun ayak tabani veya karnina 1-2 damla ile masaj yapilmasi önerilen kullanim sekli olmasina ragmen literatürde genellikle çocuklarin kazara veya yanlis kullanim sonucu, bu ürünleri agizdan almalari sonucunda solunum sistemi veya santral sinir sistemi bulgulari gelisebildigi gösterilmistir. Özellikle sedasyon, konfüzyon, vertigo, delirium, halüsinasyon, tremor ve nöbet gibi santral sinir sistemi etkileri veya pnömoni, solunum yetmezligi gibi solunum sistemi bulgulari görülebilmektedir. Ölüm genellikle solunum yetmezligi veya statusa bagli gelisebilmektedir [6-10].

Bu yazida aci elma yaginin yanlis kullanimi sonucu hastaneye yatirilip gözlenen 4 vakayi sunarak aci elmanin yanlis kullaniminin sik karsilasilabilecek bir sorun oldugunu vurgulamak istedik.

Vaka 1

Yirmi sekiz yasindaki annenin NSVY ile 4000 gr dogan erkek bebegine, 31 günlükken gece aglamalari sirasinda baska bir gaz damlasi sanilarak anne tarafindan 10 damla aci elma yagi verildigi ifade edildi. Sonrasinda bir kismini kusan hasta komplikasyonlar açisindan gözlenmek üzere pediatri servisine yatirildi. Gözleminde kardiyovasküler sistem, santral sinir sistemi veya solunum sistemi ile ilgili bir komplikasyon gelismeyen hasta taburcu edildi.

Vaka 2

Otuz iki yasindaki anneden NSVY ile 3200 gram dogan kiz bebege 25 günlükken aglamalarinin yogun olmasi nedeniyle çocuk acil servisine basvurdugunda, pediatri asistani tarafindan gaz sancisinda aci elma yaginin etkili oldugu söylendigi ifade edildi. Anne aci elma yagini 2 gün boyunca günde 4 -5 damla seklinde bebege içirdigini ifade etti. Ancak aile içirme sirasinda çocugun yüzünün kizarmasi, morarmasi üzerine hekime basvurdu. Hasta olasi komplikasyonlar açisindan serviste gözlem altina alindi ve takibinde bir komplikasyon gelismedi.

Vaka 3

Yirmi alti yasindaki annenin sezaryen ile 2850 gr dogan erkek bebek, çok aglamasi nedeniyle ailesi tarafindan gece çocuk acil servise getirildi. Pediatri asistani tarafindan infantil kolik olarak degerlendirilip dozu ve kullanim sekli belirtilmeden aci elma yagi önerildigi ifade edildi. Aile çocuga bir kez 6 damla verdikten sonra kullanim seklinin yanlis oldugunu fark edince hastaneye basvurdu. Hemen gözlem altina alinan 45 günlük bebegin gözleminde bir komplikasyon gelismedi.

Vaka 4

Yirmi dokuz yasindaki annenin ilk bebegi olarak sezaryen ile 3050 gr olarak dogan bebegi yogun aglama nöbetleri nedeniyle gaz için eczaneden art arda birkaç ürün alip kullanmalarina ragmen sikayetleri geçmeyince aile aktara basvurmustur. Aktarin önerisiyle aci elma yagi alip ayak tabanina masaj seklinde uygulamaya basladiktan sonra bebegin aglamalarinda azalma oldugu ifade edildi. Anne, basucunda D vitamini ile yan yana bulunan aci elma yagini yanlislikla D vitamini sanip çocugun agzina 3 damla damlatmistir. Çocuk kizarip bozarinca anne aci elma yagini içirdigini fark edip zehir danismayi aramis ve hemen hastaneye basvurmustur. Gözlemde tutulan 2 aylik bebekte bir komplikasyon gelismedi.

TARTISMA

Belli saatlerde kivranircasina aglayan bir bebek sahibi olmak aileler için ciddi bir kaygi ve stres kaynagidir. Etyoloji net olarak bilinmedigi gibi güvenilir ve etkili bir tedavi yöntemi de hala bilinmemektedir [3,4]. Uygulanan yöntemlerin ve tedavilerin etkileri sinirli kalmaktadir. Infantil kolik nedeniyle aileler çaresiz kalmakta ve pek çok farmakolojik ve non-farmakolojik yönteme basvurmaktadirlar. Aci elma yagi, saglik çalisanlari, aktarlar tarafindan veya ailenin çevresindeki kisiler tarafindan infantil koligi olan bebege önerilebilen bitkisel bir ilaçtir. Ancak kullanim sekli ve dozu konusunda güvenli bir kaynaktan bilgi alinamadigi veya yanlis bilgi alindigi durumda yan etkiler gelisebilmektedir.

Infantil koligi olan bebegin ayak tabani altina ve karnina 1-2 damla aci elma yaginin masaj yapilarak kullanilmasi önerilmekte olup, bu bitkisel ilacin infantil kolikte sistemik kullanimi bulunmamaktadir.

Infantil kolik ataklari genellikle aksam saatlerinde belirgin olup ebeveynleri uykusuz, yorgun, tükenmis bir hale sokmaktadir. Uykusuzluk ve yorgunluk kisilerde karar verme yetisinde bozulmaya yol açabilmekte ve bu kisiler hata yapmaya daha meyilli hale gelmektedirler. Vaka 1 ve 4'te görüldügü üzere ebeveynler gece karanlikta veya uyku sersemligiyle aci elma yagini baska bir ilaç (özellikle D vitamini, Biogaia, Zinco gibi) sanarak bebege içirmek suretiyle entoksikasyona yol açmislardir. Infantil koligi olan bebeklerin ebeveynlerine özellikle hiç bitmeyecekmis gibi görünen bu süreç sonlanana kadar destek olabilecek aile büyükleri, yardimci veya bakici olmasinin, ebeveynleri dinlendirecek ve rahatlatacak bir yöntem olabilecegi düsünülmüstür. Böylece ebeveynler özellikle de anne dinlenmis olacak, kendini yalniz hissetmeyecek ve bebege daha faydali olacaktir.

Vaka 2 ve 3'te görüldügü gibi pediatrist tarafindan acil nöbetinde aci elma yagi önerilmis olup, dozu ve kullanim sekli konusunda ailenin yeterince bilgilendirilmemesi yanlis kullanim ve intoksikasyonlara yol açmistir. Ülkemizde çocuk acil servislerinin çok yogun oldugu, hastaya ayrilabilen vaktin yetersiz oldugu bilinen bir gerçektir. Infantil kolikte, aksam saatlerinde yogun aglama nöbetleri tipik bir bulgudur. Aile bu durumla ilk defa karsilasiyorsa ya da bebegin yogun aglamalari aileyi ciddi bir durum varligi açisindan kaygilandiriyorsa aileler acil servise basvurmaktadir. Genellikle bebekler, acil serviste hizli bir sekilde degerlendirilip kisa önerilerle eve gönderilmektedir. Oysaki infantil kolik tedavisinde ailenin rahatlatilmasi, psikolojik olarak desteklenmesi çok önemlidir. Bu bebeklerin acil serviste acil bir durum varligi ekarte edildikten sonra detayli bir sekilde poliklinik sartlarinda degerlendirilip farmakolojik ve nonfarmakolojik tedavi plani yapilmasi gerektigi düsünülmüstür. Böylece aile desteklenmis olup tedaviler detayli bir sekilde aileye aktarilmis olacaktir.

Literatürde aci elma yaginin yanlis kullanimina bagli ciddi solunum sistemi ve santral sinir sistemi yan etkileri gelisen vakalar sunulmaktadir [6-10]. Bizim sundugumuz bu olgularin hiç birinin gözleminde ciddi bir sorun gelismemistir. Ancak yanlis kullanima bagli ciddi yan etkiler gelisebilecek bir ilaç oldugu için bu vakalari sunmayi uygun gördük. Literatürde aci elma yaginin deriden emilimi sonucu sistemik yan etki ile karsilasilmamasina ragmen ciddi sistemik yan etkileri gelisebilecegi için lokal kullaniminin da sinirlandirilmasi gerektigini düsünmekteyiz.

Sonuç olarak, infantil kolik tedavisinde öncelikle nonfarmakolojik tedaviler ve aile desteginin asil tedavi seklini olusturmasi gerektigi, bunlar yetersiz kalirsa farmakolojik tedavinin planlanabilecegi düsünülmüstür. Aci elma yaginin infantil kolikte kullaniminin sinirlandirilmasi veya aileye önerildigi takdirde de kullanim seklinin ve dozunun ve de yanlis kullanimdan kaynaklanabilecek olasi yan etkilerinin detayli sekilde anlatilmasi gerektigini düsünmekteyiz.

Çikar Çatismasi Beyani: Yazarlar çikar çatismasi olmadigini bildirmislerdir.

Finansal Destek: Bu çalisma her hangi bir fon tarafindan desteklenmemistir.

Declaration of Conflicting Interests: The authors declare that they have no conflict of interest.

Financial Disclosure: No financial support was received.

References

KAYNAKLAR

1. Wessel MA, Cobb JC, Jackson EB, et al. Paroxysmal fussing in infancy, sometimes called ''colic.'' Pediatrics 1954;14:421-434.

2. Neu M, Robinson J. Infants with colic: Their childhood characteristics. J Pediatr Nurs 2003;18:12-20.

3. Johnson JD, Cocker K, Chang E. Infantile colic: Recognition and treatment. Am Fam Physician 2015;92:577-582.

4. Cohen-Silver J, Ratnapalan S. Management of infantile colic: A review. Clinical Pediatrics 2009;48:14-17.

5. Baricevic D, Sosa S, Loggia RD, et al. Topicalanti-inflammatory activity of Salvia officinalis L. leaves: the relevance of ursolic acid. J Ethnopharmacol 2001;75:125-132.

6. Lamour C, Bouchaud C, Dore P, et al. Pneumonitis caused by hydrocarbon inhalation. Rev Mal Respir 2003;959-964.

7. Facon D, Coumbaras J, Bigot E, et al. Acute hydrocarbon pneumonia after white spirit aspiration: sequential HRCT findings. Eur Radiol 2005;15:31-33.

8. Koray Harmanci, Makbule Eren, A. Kadir Koçak, ve ark. Elma yaginin yanlis kullanimina bagli gelisen kimyasal pnömonili bir olgu. Asthma Allergy Immunol 2011;9:101104.

9. Oya Halicioglu, Gorkem Astarcioglu, Isin Yaprak, ve ark. Toxicity of Salvia officinalis in a Newborn and a Child: An Alarming Report. Pediatr Neurol 2011;45:259-260.

10. Arica V, Arica S, Tutanç M, ve ark. Convulsion in infants as a result of oral use of garden sage. Turk Arch Ped 2012;47:70-71.